Opieka na dziecko – na czym polega i komu przysługuje?

Na czym polega zwolnienie od pracy na sprawowanie opieki nad dzieckiem – tzw. opieka nad dzieckiem zdrowym?

Zarówno mamie, tacie oraz opiekunowi przysługuje zwolnienie od pracy w celu sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat. Bez względu na liczbę dzieci, maksymalna ilość dni wolnych wynosi 2 w ciągu roku kalendarzowego. Nie ma znaczenia czy są własne, czy też przysposobione.

Przeczytaj także – Koronawirus – prawa pracujących rodziców – zasiłek opiekuńczy z ZUS i wniosek do pobrania 

Opieka na dziecko zdrowe – kto może zająć się dzieckiem?

Nieważnym jest również, czy w danym, konkretnym przypadku jest możliwość, by dzieckiem zajęła się inna osoba, która jest niezatrudniona, bądź przebywa na urlopie wychowawczym.

2 dni opieki na dziecko zdrowe – dla jednego rodzica lub do podziału na dwoje rodziców.

Jednakże w sytuacji, gdy każde z rodziców jest zatrudnione, wyłącznie jedno z nich może skorzystać z dni wolnych z powodu opieki nad dzieckiem w wieku do lat 14. Dopuszczalne jest podzielenie się tym uprawnieniem w taki sposób, że każde z rodziców wykorzysta po jednym dniu na opiekę.

Pracownik może zawnioskować o udzielenie dni wolnych łącznie w pełnym wymiarze bądź oddzielnie. Może również połączyć czas nieobecności w pracy z tego tytułu z urlopem wypoczynkowym. Ważne jest, by łącznie czas zwolnienia z powodu opieki nade dzieckiem nie przekroczył 2 dni w ciągu roku kalendarzowego, bowiem nie ma możliwości przełożenia zaległego zwolnienia na następny rok kalendarzowy.

Czy pracodawca może odmówić przyznania opieki na dziecko zdrowe?

Istotnym jest, że wniosek pracownika o udzielenie dni wolnych w celu sprawowania opieki nad dzieckiem jest dla pracodawcy wiążący, tj. nie może wydać decyzji odmownej. Za dni wolne w wymiarze wspominanych 2 dni pracownikowi przysługuje wynagrodzenie.

Opieka nad chorym dzieckiem – kto dostanie L4 na chore dziecko? – dowiedz się więcej

Moje dziecko zachorowało – co zrobić, żeby móc osobiście opiekować się maluszkiem?

W przypadku choroby dziecka, pracownikowi przysługuje zasiłek opiekuńczy, po przedłożeniu tzw. „zwolnienia lekarskiego na chore dziecko”, czyli zaświadczenia lekarskiego ZUS ZLA.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu, który jest zwolniony od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:

Zasiłek opiekuńczy na zdrowe dziecko do lat 8 przysługuje w przypadku:

• nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko,
• porodu lub choroby małżonka stale opiekującego się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi sprawowanie opieki,
• pobytu małżonka stale opiekującego się dzieckiem w stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej,

Zasiłek opiekuńczy przysługuje również do opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 14 oraz innym chorym członkiem rodziny

tj. małżonkiem, rodzicami, teściami, dziadkami, wnukami, rodzeństwem oraz dziećmi w wieku ponad 14 lat – pod warunkiem, że pozostają oni z osobą sprawującą opiekę we wspólnym gospodarstwie domowym.

Prawo do zasiłku przysługuje na równi matce i ojcu dziecka, a zasiłek wypłaca się tylko jednemu z rodziców, temu, który wystąpi z wnioskiem o jego wypłatę za dany okres.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje pod warunkiem, że nie ma innych członków rodziny mogących zapewnić opiekę.

WAŻNE! W przypadku sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do lat 2, zasiłek opiekuńczy przysługuje nawet wówczas, gdy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje wszystkim osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje m.in.

• w okresie urlopu bezpłatnego lub urlopu wychowawczego,
• za okres objęty zaświadczeniem lekarskim, w przypadku wykonywania w czasie zwolnienia lekarskiego pracy zarobkowej albo wykorzystywania zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z celem tego zwolnienia, co zostało stwierdzone w trakcie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przeprowadzanej przez płatnika zasiłku.

Urlop wychowawczy – wszystko co powinnaś wiedzieć o urlopie wychowawczym

Jaka jest wysokość zasiłku opiekuńczego na chore dziecko?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80% wynagrodzenia wypłaconego za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy albo z faktycznego okresu zatrudnienia za pełne kalendarzowe miesiące, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu.

Jeśli ubezpieczony chorobowo nie jest pracownikiem, a jest objęty ubezpieczeniem chorobowym na innej podstawie, zasiłek opiekuńczy przysługuje w wysokości 80% przeciętnego miesięcznego przychodu, od którego opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, a gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie.

PRZYKŁAD 1

Barbara od dnia 1 stycznia 2013 roku pracuje na podstawie umowy zlecenia, w ramach której jest objęta dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Miesięcznie zarabia 1000 zł. W dniu 3 stycznia 2014 roku dziecko Barbary zachorowało, dlatego też dostarczyła do zleceniodawcy zwolnienie lekarskie. Z uwagi na to, iż okres ubezpieczenia chorobowego Barbary przekroczył 12 pełnych miesięcy kalendarzowych, podstawą obliczenia przysługującego Barbarze zasiłku opiekuńczego będzie przeciętny miesięczny przychód, od którego opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie.

(1000 złotych x 12 miesięcy) : 12 = 1000 złotych

1000 złotych x 13,71% = 137,10 złotych

1000 złotych – 137,10 złotych = 862,90 złotych

Podstawą obliczenia zasiłku opiekuńczego będzie zatem kwota 862,90 złotych.

Barbara otrzyma zasiłek opiekuńczy w wysokości 80% wyżej wskazanej kwoty, tj. 690,32 złote.

PRZYKŁAD 2

Gdyby Barbara była zatrudniona od dnia 15 czerwca 2013 roku, wówczas okres podlegania ubezpieczeniu chorobowemu byłby krótszy niż 12 miesięcy kalendarzowych, a zatem podstawą obliczenia zasiłku opiekuńczego byłby przeciętny przychód Barbary, od którego opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe za pełne miesiące kalendarzowe przypadające przed chorobą dziecka i nabyciem prawa do zasiłku opiekuńczego, a więc wynagrodzenie za miesiące lipiec – grudzień 2013 roku.

(1000 złotych x 6 miesięcy) : 6 = 1000 złotych

1000 złotych x 13,71% = 137,10 złotych

1000 złotych – 137,10 złotych = 862,90 złotych

Podstawą obliczenia zasiłku opiekuńczego będzie zatem kwota 862,90 złotych. Analogicznie jak wyżej, Barbara otrzyma zasiłek opiekuńczy w wysokości 80% wyżej wskazanej kwoty, tj. 690,32 złote.

UWAGA! W przypadku, gdy ubezpieczony dostarczy zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA, w którym orzeczona została opieka nad chorym dzieckiem, ale po upływie 7 dni od daty jego otrzymania, zasiłek chorobowy ulega obniżeniu o 25%, począwszy od 8 dnia orzeczonej niezdolności do pracy do dnia dostarczenia zaświadczenia lekarskiego. Pamiętać jednak należy, że kary tej nie stosuje się, gdy ubezpieczony nie dostarczył zaświadczenia lekarskiego w wymaganym terminie z przyczyn od niego niezależnych.

Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej z gwarancją odpowiedzialności, należy skontaktować się z prawnikiem.

Zdjęcie: 123 rf