Kara za macierzyństwo – zarobki kobiet spadają po porodzie
Po pierwszym i po każdym kolejnym. I mimo wzrostu równości płci, niższe płace dla mam to już standard. Badacze z Cornell University zauważyli, że niezależnie od dochodów – i/lub wykształcenia partnerów – pensja kobiety po urodzeniu dziecka zawsze „leci” w dół. Niezależnie od poziomu zamożności badanej warstwy społecznej1.
Dlaczego pensje kobiet po porodzie spadają?
Niższe wynagrodzenia matek (szczególnie, gdy najmłodsze dziecko nie ma jeszcze 7 lat) są spowodowane tym, że:
- Panie decydują się na pracę w niepełnym wymiarze godzin, by nadal opiekować się potomstwem. Następuje automatyczny spadek wysokości zarobków – proporcjonalnie do godzin pracy przewidzianych dla danej części etatu.
- Kobiety zgadzają się na pracę poniżej swoich kwalifikacji. Wynik? Otrzymują mniejsze wynagrodzenie niż to, które wpływało na konto przed porodem.
- Matki wybierają pracę na stanowiskach gorzej płatnych (na przykład w małych miejscowościach, a nie w większych ośrodkach miejskich lub w stolicy). W nierównej walce pensja kontra wygoda wygrywają… pozapłacowe profity. Na przykład to, że lokalizacja firmy bliżej domu oznacza brak straty czasu na dojazdy.
Te trzy wynikają z decyzji mam. Ale mało kto napomknie, że za spadkiem wynagrodzeń kobiet po porodzie stoi „grubsza” sprawa. Jaka? Czytaj niżej.
Jaka jest przyczyna kary za macierzyństwo? Zakorzeniona w kulturze nierówność
Świeżo upieczona mama wypada z rynku pracy. Na kilka lub kilkanaście miesięcy. Albo lat. Dziecko „ustawia” ścieżkę kariery mamusi, która to zaczyna toczyć się w innym kierunku – lub tempie – niż przed zajściem w ciążę.
Zakorzeniona w kulturze nierówność pomiędzy płcią żeńską i męską ma odzwierciedlenie w rozwiązaniach systemowych, które oferuje państwo. A te zaś… przyczyniają się do utrwalenia nierówności między kobietami i mężczyznami.
I choć 30 marca 2023 r. Parlament Europejski zatwierdził nowe przepisy dotyczące jawności płac (kraje członkowskie mają trzy lata na transpozycję przepisów unijnych do prawa krajowego), to zanim poznasz zarobki swoich kolegów, upłynie wiele wody w Wiśle. Ale plus jest taki, że… w relatywnie niedalekiej przyszłości rozeznasz się, ile zarabia Krzysiek z biurka obok (ojciec trójki dzieci), ile Kaśka (bezdzietna mężatka), a ile Agata (panienka).
I dlaczego mówimy o trójce potomstwa Krzyśka? O tym dowiesz się za chwilę.
Premia dla świeżo upieczonego taty – dla kogo wyróżnieniem, dla kogo klątwą?
Badania portalu pracuj.pl, opublikowane 10.03.2023 r., wskazują, że 19% mężczyzn zaobserwowało w swoim otoczeniu zjawisko „premii za ojcostwo”2.
Co to oznacza? Panowie częściej awansują oraz otrzymują podwyżki, gdy są ojcami (niż gdy nimi nie byli). A jeśli dodatkowo spłacają kredyt hipoteczny, to dla pracodawcy są najlepszym „kąskiem”. Wiadomo, że pracować będą (nadgodzin nie szczędząc, urlopy odkładając na za XYZ lat oraz L4 nie pobierając). Kto bowiem zarobi na chleb, gdy żona „siedzi” z dzieckiem i nie możne znaleźć pracy? Albo jej wkład w budżet domowy jest tak mały, że w sumie to starcza tylko na waciki…?
W konsekwencji tylko 1% ojców decyduje się wziąć urlop rodzicielski, choć jest on dostępny dla obojga rodziców! W 2021 roku w gronie 302,7 tyś osób, które otrzymywały zasiłek na urlopie rodzicielskim, znajdowało się 2,7 tyś mężczyzn3.
Widzisz tu „obraz” mężczyzny jako głównego (a nawet jedynego!) żywiciela rodziny? Myślę, że to nie kwestia do podjęcia rozmowy na randce z mężem (na którą uda Ci się uciec od dzieci raz na pół roku). Temat zbyt śliski…
Wniosek jest krzywdzący dla pań – premia dla tatusiów pogłębia karę za macierzyństwo.
Wyhamowanie w rozwoju kariery – kto na tym traci najbardziej?
Większość kobiet nie wycofuje się z rynku pracy po zakończeniu urlopu rodzicielskiego lub wychowawczego. Wracają. Na stanowiska niższe. Poboczne. W innej branży. Najwięcej tracą te panie, które przed ciążą wspięły się po szczeblach kariery najwyżej, pracując na wysoko płatnych, prestiżowych stanowiskach. Tu dysproporcja sprzed porodu versus po jest
największa.
Najmniej tracą mamy pracujące w zawodach typowo kobiecych (położna, nauczycielka, kosmetolog). Statystycznie mniej zarabiają mamy kilkorga dzieci w porównaniu do mam jedynaków lub dwójki.
„Klątwa” kary za macierzyństwo najmocniej dotyka panie, których dzieci nie uczęszczają jeszcze do szkoły podstawowej. Co piąta niepracująca mama siedmio- czy dziewięciolatka przyznaje, że nie może znaleźć odpowiedniej pracy.
Kara za macierzyństwo nie zależy od szerokości geograficznej. Jest jednak mniej dotkliwa w krajach o niższych i średnich dochodach.
Kara za macierzyństwo – jak odwrócić błędne koło?
Skoro „premia za ojcostwo” pogłębia „karę za macierzyństwo”, a każda kolejna ciąża odciąga panie od rynku pracy, co zrobić, by kobiety miały szansę na powrót do pracy na zasadach: „nie gorzej niż przed porodem”?
Jakie rozwiązania wychodzą naprzeciw współczesnym matkom, które chcą być aktywne zawodowo?
- Dostęp do żłobków i przedszkoli blisko miejsca zamieszkania.
- Elastyczny czas pracy.
- Praca zdalna (mniej dojazdów = więcej czasu dla dziecka/domu/siebie (!!!)).
- Korzystanie przez ojców z przywilejów rodzicielskich na równi z matkami (dlaczego to kobieta ma brać L4 na chore dziecko?!).
- Równy dostęp do awansów dla obu płci.
- Równe szanse podczas rozmów kwalifikacyjnych dla pań i panów.
- Jawność płac.
- Umowy na czas nieokreślony (29% mam nie pracuje, bo końcowi dobiegła ich umowa na czas określony, która… „nie przeszła” w umowę bezterminową4).
Ten chłód łazienkowej podłogi oraz plamy po łzach na bluzie są wynikową tego, jak kara za macierzyństwo dotyka mamy.
A co Ty proponujesz dodać do naszej listy rozwiązań przyjaznych matkom, które chcą być aktywne zawodowo?
1 https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/padr.12481 [dostęp 22.06.2023 r.]
2 https://media.pracuj.pl/232258-matka-polka-pracujaca-i-jej-wyzwania-opinie-rodzicow [dostęp 22.06.2023 r.]
3 Dane z ZUS za okres 01-08.2021 r.
4 Raport „Mama wraca do pracy – bariery behawioralne i kierunki wsparcia”, Polski Instytut Ekonomiczny – https://www.youtube.com/watch?v=YCMdy3r9VRI [dostęp 22.06.2023 r.]
Zdjęcie: Canva
