Urodzenie dziecka lub choroba – czy wymagają zawieszenia działalności gospodarczej?

Aktualizacja – 14.09. 2020 r.

Zasiłek macierzyński i chorobowy

Osoby prowadzące własną działalność gospodarczą są uprawnione do otrzymywania zasiłku chorobowego (w przypadku choroby). A także macierzyńskiego (w przypadku urodzenia dziecka lub przyjęcia dziecka na wychowanie). Oczywiście uprawnienie takie zależy od tego, czy przedsiębiorca zgłosił się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Opłacanie akurat tej składki nie jest bowiem obowiązkowe, natomiast jest konieczne, jeżeli przedsiębiorca chce uzyskać zasiłek chorobowy albo macierzyński.

I tutaj uwaga. Jeśli korzystacie z którejś z form ulgi w opłacaniu składek, zwykle oznacza to, że nie podlegacie ubezpieczeniu chorobowemu! Więcej informacji na ten temat znajdziesz w jednym z naszych artykułów.

Urlop macierzyński i zasiłek macierzyński to nie to samo

Bardzo często urlop macierzyński kojarzony jest automatycznie z zasiłkiem macierzyńskim. Jednak w przypadku mam będących przedsiębiorcami pojęcia te nie powinny być w ogóle ze sobą utożsamiane. Urlop macierzyński wynika z kodeksu pracy, który nie dotyczy osób prowadzących jednoosobowe działalności.

Natomiast zasiłek macierzyński jak najbardziej przysługuje przedsiębiorczej mamie i to przez okres 52 tygodni. Co więcej, jego otrzymywanie jest niezależne od kontynuowania czy zawieszenia działania firmy. Co to oznacza w praktyce? Otóż wcale nie musisz zawieszać swojej działalności po urodzeniu dziecka. Możesz też swobodnie wystawiać faktury. Nie ma tutaj znaczenia wysokość dochodów jakie przynosi działalność. Nie ma ona żadnego wpływu na możliwość otrzymywania zasiłku macierzyńskiego oraz jego wysokość.

Dodatkowym atutem bycia przedsiębiorczą mamą jest fakt, że w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego opłaca się jedynie składkę zdrowotną. Pozostałe składki są pokrywane z budżetu państwa przez cały okres pobierania zasiłku macierzyńskiego.

Przeczytaj także: L4 w ciąży – wszystko co powinnaś wiedzieć

Prowadzenie firmy na L4 – zasiłek chorobowy wyklucza pracę

W przypadku choroby sytuacja przedsiębiorcy wygląda inaczej. Ubezpieczony wykonujący w okresie niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. I to nawet gdyby wykonywanie pracy było zalecane i miało się przyczynić do poprawy stanu zdrowia.

Pod pojęciem „pracy zarobkowej” należy rozumieć wszelką aktywność, która zmierza do uzyskania zarobku. Nawet gdyby miała ona polegać na czynnościach nieobciążających przedsiębiorcę w istotny sposób. A więc samo napisanie pisma lub uszycie poduszki, jeśli ma związek z prowadzoną działalnością, zostanie potraktowane jak praca zarobkowa.

Choroba nie powoduje automatycznie konieczności zawieszenia działalności. Jednakże skoro nie ma możliwości jej faktycznego wykonywania, a niezdolność do pracy trwa przez jakiś czas, większość przedsiębiorców będzie szukała oszczędności. Taka sytuacja dotyczy szczególnie osób, które nie zatrudniają pracowników. A więc nie ma im kto pomóc w prowadzeniu biznesu w czasie choroby. Należy pamiętać, że zawieszenie jest możliwe tylko w wypadku gdy przedsiębiorca nikogo nie zatrudnia lub co prawda zatrudnia pracowników, ale wszyscy przebywają na urlopach: macierzyńskim, na warunkach macierzyńskiego, wychowawczym, rodzicielskim.

Na jak długo możemy przerwać funkcjonowanie firmy? Ustawa określa tylko okres minimalny, czyli 30 dni. Działalność można też zawiesić na czas nieokreślony.

Podsumowując, ani choroba, ani tym bardziej przyjście na świat nowego członka rodziny nie wymusza na mamie zawieszenie działalności gospodarczej. Jednak może się to okazać nieuniknione w razie dłuższej niezdolności do pracy, ze względu na problemy techniczne w prowadzeniu własnego biznesu.

[FM_form id=”6″]

Wersja artykułu z 22.01.2013r.

Pytanie od Czytelniczki

Prowadzę jednoosobową działalność o charakterze produkcyjnym. Obecnie jestem na urlopie macierzyńskim. Czy w czasie urlopu mogę kupować potrzebne do pracy materiały na fakturę? Czy wolno mi sprzedawać moje produkty? Co w sytuacji gdybym pobierała zasiłek chorobowy? Beata

Odpowiedź prawnika:

Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, obejmują m. in. zasiłek macierzyński i zasiłek chorobowy.

Osoby prowadzące działalność gospodarczą jeśli są ubezpieczone mają prawo do zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński przysługuje bowiem osobie ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego, albo w okresie urlopu wychowawczego urodziła dziecko (lub przyjęła dziecko na wychowanie). Jeśli więc prowadzi Pani działalność gospodarczą, a nie jest Pani zatrudniona w innym miejscu, nie ma Pani prawa do urlopu macierzyńskiego, a jedynie do zasiłku macierzyńskiego.

W doktrynie przedmiotu ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym prawa do zasiłku macierzyńskiego nie traci się w przypadku podjęcia nowego zatrudnienia w okresie urlopu macierzyńskiego. Niewykluczone jest więc także kontynuowanie działalności gospodarczej przez osobę pobierającą zasiłek macierzyński będącą przedsiębiorcą. Pogląd wynika z regulacji ustawowej zasiłku macierzyńskiego nie odsyłającej do przepisów dotyczących utraty prawa do zasiłku chorobowego.

Odmiennie bowiem wygląda sytuacja w przypadku pobierania zasiłku chorobowego.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego. Ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia.

Praca zarobkowa wykonywana w okresie zwolnienia lekarskiego powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia. Chociażby wykonywanie pracy było zalecane i przyczyniło się do poprawy stanu zdrowia. W okresie korzystania ze zwolnienia lekarskiego pracownik może wprawdzie wykonywać pewne prace niepowodujące utraty prawa do zasiłku chorobowego, pod warunkiem jednak, że nie mają one charakteru zarobkowego.
Jest tu mowa o pracy w potocznym tego słowa znaczeniu, w tym także wykonywanie i prowadzenie własnej działalności gospodarczej, samozatrudnienie.

Przeczytaj także – Czy mogę pracować na urlopie rodzicielskim?

Wykonywanie przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą w trakcie pozostawania na zwolnieniu lekarskim czynności związanych z tą działalnością stanowi wykorzystywanie przez nią zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem i jako takie powoduje utratę prawa do zasiłku chorobowego. W tym sensie pod pojęciem pracy zarobkowej należy rozumieć wszelką aktywność ludzką, która zmierza do uzyskania zarobku. Nawet gdyby miała ona polegać na czynnościach nieobciążających przedsiębiorcę (i zarazem pracownika pozostającego na zwolnieniu lekarskim) w istotny sposób. Taka interpretacja omawianej regulacji wypływa z konieczności ścisłego stosowania przepisów prawa ubezpieczeń społecznych. Przeważa w nich – z uwagi na bezwzględnie obowiązujący charakter norm prawnych – formalistyczne ujęcie uprawnień ubezpieczonych.

Ponadto, świadczenia z chorobowego ubezpieczenia społecznego mają rekompensować straty w dochodach uzyskiwanych z prowadzonej działalności. Niedopuszczalne jest pobieranie tych świadczeń w razie uzyskiwania przez ubezpieczonego dotychczasowych dochodów ze względu na kontynuowanie przez niego działalności w nieumniejszonym zakresie, mimo iż wykonywanie tej działalności nie obciąża w istotny sposób organizmu.

Jeśli zatem pobiera Pani zasiłek macierzyński ma Pani możliwość podpisywania faktur i sprzedaży swoich produktów. Natomiast w przypadku pobierania zasiłku chorobowego taka możliwość jest wyłączona.

Podstawa prawna: Art. 6, 17, 31 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 9 czerwca 2009 r., II UK 403/08,  Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 11 grudnia 2009 r., I UK 145/07

Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i został przygotowany w oparciu o stan faktyczny opisany w opublikowanym pytaniu. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej z gwarancją odpowiedzialności, należy skontaktować się z prawnikiem.

W pierwotnej wersji autorką tekstu była Magdalena Maziarz.

Przeczytaj także: Mama pracuje na umowie na zastępstwo

Zdjęcie: 123 rf