ZAINSPIRUJ SIĘ
Aktualizacja artykułu z 03.06.2020 r.
Czym jest umowa na zastępstwo?
Umowa na zastępstwo jest odmianą umowy o pracę na czas określony. Pracodawca zawiera ją, aby obsadzić stanowisko pracownika podczas jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Czyli np. podczas urlopu macierzyńskiego czy długotrwałej choroby pracownika.
W tym celu zatrudniany jest inny pracownik, mający zastępować daną osobę przez czas jej nieobecności. W umowie na zastępstwo można (i warto) zawrzeć imię i nazwisko osoby zastępowanej. Pomoże to uniknąć wątpliwości co do rodzaju umowy zawartej przez strony. Będzie stanowiło uzasadnienie dla zawarcia takiej umowy nawet na okres przekraczający 33 miesiące. Zasadniczo umowy o pracę na czas określony można zawrzeć maksymalnie właśnie na okres 33 miesięcy – umowa na zastępstwo nie podlega tym rygorom.
Okres wypowiedzenia umowy na zastępstwo
Ponieważ umowa na zastępstwo jest rodzajem umowy o pracę na czas określony, pracodawca może ją rozwiązać w sposób przewidziany dla „zwykłych” umów o pracę, opisanych w kodeksie pracy. Zatem okres wypowiedzenia uzależniony jest od długości okresu zatrudnienia danego pracownika u tego pracodawcy. Może wynosić 2 tygodnie, 1 miesiąc lub 3 miesiące.
Umowa ta może więc zostać rozwiązana jeszcze przed powrotem zastępowanego pracownika do pracy. Należy przy tym pamiętać, że pracodawca nie ma obowiązku podania przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony, a zatem – także i umowy na zastępstwo.
Oczywiście, podobnie jak każda inna umowa o pracę, także umowa na zastępstwo może być rozwiązana bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeżeli wystąpią określone przyczyny, np. w sytuacji ciężkiego naruszenia przez pracownika jego podstawowych obowiązków pracowniczych.
Automatyczne rozwiązanie umowy na zastępstwo
Umowa na zastępstwo rozwiązuje się automatycznie (z mocy prawa) z chwilą powrotu zastępowanego pracownika do pracy.
Co ważne, rozwiązanie umowy na zastępstwo z tej przyczyny nie wymaga wcześniejszego wypowiedzenia umowy ani dodatkowego wcześniejszego zawiadomienia o tym pracownika – zastępcy.
Przeczytaj także: Umowa o pracę a umowy cywilnoprawne – mamo zdecyduj, co dla Ciebie najlepsze
Ochrona kobiety w ciąży i na urlopie macierzyńskim pracującej na zastępstwo
Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę bez wypowiedzenia z pracownicą w ciąży lub przebywającej na urlopie macierzyńskim (chyba, że tzw. dyscyplinarka następuje z winy pracownicy). Zakaz ten dotyczy także umów o pracę na zastępstwo.
Natomiast umowa na zastępstwo, jeżeli miałaby ulec rozwiązaniu przed dniem porodu (np. z uwagi na powrót zastępowanego pracownika do pracy), nie ulegnie przedłużeniu do dnia porodu. Kodeks pracy wyłącza bowiem szczególną ochronę pracownic w ciąży, jeśli są one zatrudnione na zastępstwo. Zatem, gdy zastępowany pracownik powróci do pracy umowa o pracę na zastępstwo ulegnie rozwiązaniu. Bez względu na to, czy pracownica jest w ciąży i jaki jest stan zaawansowania ciąży.
Podsumowując, umowa o pracę na zastępstwo jest jedną z najmniej chroniących pracownika umów o pracę. Niemniej jednak plusem tej umowy jest m. in. podleganie na jej podstawie ubezpieczeniu społecznemu, naliczanie stażu pracy oraz prawo do urlopu wypoczynkowego.
Przeczytaj także: Czy zawsze umowa o pracę musi zostać przedłużona do dnia porodu?
Wersja artykułu z 04. 2013 r.
Pytanie:
Od tygodnia pracuję na okres próbny (umowa na 3 miesiące). Dziś byłam u lekarza, który potwierdził u mnie 6 tydzień ciąży. Przeczytałam Wasz artykuł: Ciąża w trakcie umowy na okres próbny? I co dalej? Zrozumiałam z niego, że aby pracodawca mnie nie zwolnił i umowa została przedłużona do porodu muszę przedstawić mu zaświadczenie od lekarza o ciąży, dopiero wtedy, gdy będę powyżej 12 tygodnia ciąży? Mam jeszcze jedno pytanie: po tej 3 miesięcznej umowie próbnej następna ma być „umową na zastępstwo”, wiec nie wiem, czy w takiej sytuacji otrzymam przedłużoną umowę do dnia porodu?
Anna
Odpowiedź:
Umowa na zastępstwo to umowa, która zostaje zawarta, jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy. Pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności. W umowie na zastępstwo należy wskazać imię i nazwisko zastępowanego pracownika, ponieważ pomoże to uniknąć wątpliwości, co do rodzaju umowy zawartej przez strony.
Umowa na zastępstwo jest najbardziej elastyczną umową o pracę. Jest bardzo korzystną dla pracodawcy – jednakże, porównując do innych umów o pracę, najmniej chroniącą zatrudnionego na zastępstwo pracownika.
Specyfika tej umowy polega na tym, że:
1. Rozwiązanie umowy
Umowa rozwiązuje się z mocy prawa z chwilą powrotu zastępowanego pracownika do pracy. Albo z chwilą przekształcenia się jego usprawiedliwionej nieobecności w nieusprawiedliwioną, jak również z dniem rozwiązania umowy zastępowanego pracownika.
Uwaga! Rozwiązanie umowy na zastępstwo w związku z powyższymi przyczynami nie wymaga wcześniejszego wypowiedzenia umowy czy też dodatkowego zawiadomienia o tym pracownika – zastępcy.
Ponadto, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę na zastępstwo bez wypowiedzenia z winy pracownika lub z przyczyn niezawinionych przez pracownika, które zostały szczegółowo opisane w kodeksie pracy.
2. Wypowiedzenie umowy
Pracownik decydując się na zawarcie umowy na zastępstwo powinien pamiętać, że charakteryzuje się ona krótkim 3 – dniowym okresem wypowiedzenia. Zaś pracodawca nie ma obowiązku podania przyczyny wypowiedzenia.
3. Brak szczególnej ochrony
Kobieta w ciąży zatrudniona na podstawie tej umowy nie ma możliwości przedłużenia umowy do dnia porodu. Nawet gdyby umowa rozwiązywała się po trzecim miesiącu ciąży. Powyższe wynika z faktu wyłączenia przez kodeks pracy szczególnej ochrony pracownic w ciąży zatrudnionych na zastępstwo. Zatem, gdy powróci zastępowany pracownik, umowa o pracę pracownicy zatrudnionej na czas zastępstwa ulegnie rozwiązaniu. Bez względu na to, czy będzie ona w ciąży i jaki jest stan zaawansowania tej ciąży.
Podsumowując, umowa o pracę na zastępstwo jest jedną z mniej chroniących pracownika rodzajów umów o pracę. Niemniej jednak plusem tej umowy jest m. in.:
- podleganie na jej podstawie ubezpieczeniu społecznemu,
- naliczanie stażu pracy,
- prawo do urlopu.
Podstawa prawna art. 25 i 177 kodeksu pracy.
Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i został przygotowany w oparciu o stan faktyczny opisany w opublikowanym pytaniu. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej z gwarancją odpowiedzialności, należy skontaktować się z prawnikiem.
W pierwszej wersji, autorką artykułu była Magdalena Maziarz.
Przeczytaj także: L4 w ciąży – wszystko co powinnaś wiedzieć
Zdjęcie: iStock