Jestem mamą. Pracuję. Reaguję. Jak molestowanie w przestrzeni publicznej wpływa na kobiety – matki, pracownice, liderki

Skala zjawiska – molestowanie jako tło codzienności kobiet

Wychodzisz z dzieckiem do parku. Wracasz z pracy z torbą zakupów w jednej ręce i wózkiem w drugiej. Albo jedziesz tramwajem z przedszkola na spotkanie zawodowe. I wtedy słyszysz to: komentarz, gwizd, niewybredny tekst. A może nachalny dotyk. Milkniesz. Uśmiechasz się sztywno. To rzeczywistość wielu kobiet, które każdego dnia łączą rolę mamy i pracownicy. Które zbyt często doświadczają molestowania w przestrzeni publicznej. A potem same sobie tłumaczą, że „to nic takiego”. A przecież to “coś”. Coś, co wpływa na ich poczucie bezpieczeństwa, decyzyjność zawodową, rozwój i przyszłość.

Z badania IPSOS zrealizowanego dla L’Oréal Paris wynika, że:

• 77% kobiet w Polsce doświadczyło molestowania w przestrzeni publicznej,
• aż 84% z nich poczuło ulgę, kiedy ktoś zareagował,
• jednak tylko połowa świadków/świadkiń deklaruje, że zareaguje na molestowanie w przestrzeni publicznej – najczęstszy powód – bo nie wiedzą, jak pomóc.

Molestowanie nie zawsze oznacza przemoc fizyczną. To także:

• uporczywe komentowanie wyglądu,
• podążanie za kobietą,
• próby dotyku bez zgody,
• „żartobliwe” aluzje i gesty seksualne.

Przemoc i molestowanie to słowa. Słowa, które mają bagatelizować, zmiękczać albo uciszać. Kiedy kobieta mówi, że ktoś ją dotykał bez zgody w autobusie, słyszy: „przesadzasz”. Kiedy zgłasza, że ktoś komentował jej ciało na ulicy czy w pracy – „to tylko komplement”. A kiedy ktoś odważy się zareagować – „teraz to już nic nie wolno powiedzieć.”

To nie są zwykłe słowa. To język, który rani i utrwala przemoc.

Dla matek sytuacja jest szczególna – często nie mogą po prostu odejść, bo mają pod opieką dziecko, są w przestrzeni otwartej lub zależne od komunikacji miejskiej.

Bycie matką nie chroni – czasem wręcz wystawia na więcej

Z relacji wielu uczestniczek szkoleń wynika, że:

• molestowanie nie „omija” kobiet z dziećmi,
• obecność dziecka nie powstrzymuje sprawców – bywa wręcz wykorzystywana jako pretekst („Taka ładna mama, szkoda, że zajęta…”),
• kobiety z dziećmi częściej nie reagują, bo ich priorytetem jest bezpieczeństwo dziecka, nie konfrontacja.

Skutki przemocy seksualnej często są długofalowe i wpływają na całe życie kobiety – na jej relacje, samoocenę, decyzje zawodowe. Dla matek to oznacza: unikanie zatłoczonych miejsc, skracanie ścieżek kariery, ograniczanie kontaktów służbowych, mniejsze zaangażowanie w rozwój zawodowy z obawy o bezpieczeństwo – swoje i dziecka.

Rynek pracy a molestowanie – koszt niewidzialnych barier

Macierzyństwo już samo w sobie bywa źródłem zawodowych barier: niższa dostępność, luka płacowa, stereotypy. Dodajmy do tego molestowanie, które wpływa na:

• ograniczoną mobilność (np. unikanie podróży służbowych, eventów),
• niższą gotowość do zmian zawodowych,
• chroniczne napięcie i spadek energii – tak ważnej w godzeniu ról mamy i pracowniczki.

Molestowanie to część systemu przemocy i kontroli. Kobiety uczą się być niewidzialne. A niewidzialność odbiera siłę – również zawodową. W efekcie wiele kobiet podejmuje decyzje zawodowe nie w oparciu o ambicję, ale o minimalizowanie ryzyka. Czyli: „Nie pojadę na szkolenie, bo boję się nocnego powrotu”, „Nie pójdę na spotkanie, bo to na obcym terenie”, „Nie odezwę się, bo już raz usłyszałam, że znowu jestem zbyt emocjonalna”.

Co możemy zrobić? Zacząć od interwencji

Nie musisz być bohaterką ani aktywistką. Wystarczy, że poznasz 5 prostych sposobów reagowania – tzw. metodę 5D:

1. Dekoncentruj (np. zagadaj inną kobietę),
2. Dołącz innych (poproś o pomoc osoby w pobliżu),
3. Dokumentuj (jeśli to bezpieczne),
4. Dojdź do głosu (powiedz „to nie w porządku”),
5. Daj wsparcie po (zapytaj, czy wszystko OK).

Te metody poznasz na bezpłatnym szkoleniu: Sprzeciw się molestowaniu w miejscach publicznych.

Szkolenia odbywają się w ramach kampanii Stand Up – Sprzeciw się molestowaniu w miejscach publicznych, prowadzonej przez Fundację Feminoteka wspólnie z marką L’Oreal Paris i organizacją Right To Be, amerykańską organizacją pozarządową specjalizującą się w walce ze wszystkimi formami molestowania.

To międzynarodowa kampania, której celem jest podnoszenie świadomości, czym jest molestowanie seksualne. Jednym z jej elementów jest przekazanie praktycznej wiedzy dla wszystkich chętnych w całej Polsce z prostych metod reagowania na takie sytuacje. To:

• praktyczna wiedza,
• rzeczywiste przypadki i realistyczne scenariusze
• oraz kompetencje, które wzmacniają i pozwalają skutecznie reagować na molestowanie w miejscach publicznych.

Weź udział w bezpłatnym szkoleniu, jeśli:

• chcesz wiedzieć, jak skutecznie reagować na molestowanie bez narażania siebie,
• zależy Ci na pracy w świecie, w którym każdy i każda czuje się bezpiecznie,
• chcesz zadbać o swoje bezpieczeństwo.

Dla siebie. Dla swojej córki. Dla innych kobiet, które mijasz na ulicy i z którymi pracujesz.

Dołącz do bezpłatnego szkolenia online już 17 czerwca 2025, godz. 18.30.

Źródła:
L’Oréal Paris & IPSOS, 2023. Międzynarodowe badanie na temat molestowania seksualnego w miejscach publicznych

www.standup-international.com/en/en/facts