Cicha agresja, która niszczy kobiety od środka

W przeciwieństwie do przemocy fizycznej, ta psychiczna nie pozostawia widocznych śladów. Często też łączy się z przemocą ekonomiczną lub innymi formami przemocy. To sprawia, że jest trudniejsza do wykrycia i udowodnienia. Jednak jej konsekwencje są głęboko odczuwalne i mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zarówno emocjonalnych, jak i fizycznych.

Definicja i formy przemocy psychicznej

Przemoc psychiczna obejmuje szeroki zakres działań, które mają na celu kontrolowanie, zastraszanie i poniżanie drugiej osoby. To forma przemocy, która nie jest bezpośrednio fizyczna, ale ma głęboki wpływ na stan emocjonalny i psychiczny ofiary. Rodzaje przemocy psychicznej mogą obejmować:

• Kontrola: stałe monitorowanie działań, ograniczanie kontaktów z innymi osobami i kontrolowanie codziennych aktywności.
• Manipulacja: wpływanie na myśli, uczucia i zachowania ofiary w sposób, który sprawia, że traci ona pewność siebie i zaufanie do własnych decyzji.
• Gaslighting: wmawianie poszkodowanej, że jej postrzeganie rzeczywistości jest błędne, co prowadzi do poczucia dezorientacji i zwątpienia we własne zdrowie psychiczne.
• Izolacja: odcinanie kobiety od rodziny, przyjaciół i wsparcia społecznego, co pogłębia jej poczucie samotności i zależności od sprawcy.
• Wyzwiska i poniżanie: regularne obelgi, krytykowanie i umniejszanie wartości poszkodowanej.

Przykłady z życia: historie kobiet

Chcąc lepiej nakreślić zjawisko przemocy w jej różnych formach, warto przedstawić historie kobiet. To informatorki, dzięki którym powstał reportaż “Niewidzialne umieranie”, które znalazły się “pod ścianą”, zostały doprowadzone do ostateczności. W tych przypadkach dojście do dna pozwoliło im odbić się i wrócić do zdrowia.

MANIPULACJA

Karolina, 40 lat, pracuje jako lekarka, pochodzi z Warszawy. Przez lata zmagała się z milczeniem i poniżaniem ze strony swojego partnera. Jego emocjonalna niedostępność i ciągłe oskarżenia doprowadziły do tego, że zaczęła wątpić w swoje możliwości i w siebie. Karolina wspomina, że jej partner potrafił zamilknąć na długie dni, zmuszając ją do odgadywania, co zrobiła źle. Tego rodzaju manipulacja sprawiała, że Karolina czuła się winna i bezradna. W konsekwencji doprowadziło ją to do depresji.

KONTROLA I IZOLACJA

Ola, 33 lata, pracuje w HR, mieszka w Rzeszowie. Doświadczyła emocjonalnej manipulacji ze strony swojego partnera, który najpierw zdobywał jej zaufanie i miłość, stopniowo kontrolując każdy aspekt jej życia. Mężczyzna początkowo był czarujący i opiekuńczy, jednak później zaczął ją izolować od przyjaciół i rodziny, twierdząc, że chce spędzać z nią więcej czasu. Ola znalazła się w sytuacji, gdzie czuła się całkowicie zależna od partnera. Bała się podjąć jakąkolwiek decyzję bez jego zgody.

GASLIGHTING, WYZWISKA I PONIŻANIE

Alicja, 38 lat, pracuje jako psycholożka, pochodzi ze Szczecinka. Była zastraszana i poniżana przez swojego męża, który inwigilował jej życie zawodowe i prywatne. Groził jej zwolnieniem z pracy (razem pracowali) i izolował ją od rodziny. Alicja wspomina powroty do domu i absurdalne sytuacje, które się wtedy wydarzały, na przykład zaznaczone przez męża fragmenty Biblii dotyczące obowiązków żony. Jak sama mówi, „miała wyprany mózg”. W pracy była wytykana palcami przez kochankę męża, co potęgowało jej poczucie beznadziejności i wstydu.

Wszystkie te przykłady pokazują, że przemoc psychiczna może dotknąć każdego, nie jest zarezerwowana dla najuboższych czy mniej wykształconych. Może spotkać starszą i młodszą osobę, dlatego nie warto oceniać i przyklejać ludziom łatek. Żadna z rozmówczyń nie zgłaszała przemocy na policję. Najczęściej zaczyna się od pięknych słów, obietnic i bombardowania miłością. W takich związkach brakuje zdrowych granic, osobistej przestrzeni. Kluczem jest otwartość i empatia, ponieważ nikt nie zasługuje na takie traktowanie.

Niewidzialna krzywda kobiet

Skutki przemocy psychicznej

Przemoc psychiczna ma poważne konsekwencje, które mogą wpływać na zdrowie i życie poszkodowanej na wiele sposobów:

• Problemy emocjonalne: przemoc psychiczna prowadzi do chronicznego stresu, lęku, depresji i poczucia beznadziejności.
• Niska samoocena: ciągłe poniżanie i krytyka sprawiają, że ofiary tracą pewność siebie i zaufanie do własnych możliwości.
• Problemy zdrowotne: stres związany z przemocą psychiczną może skutkować fizycznymi dolegliwościami, takimi jak bóle głowy, problemy z układem trawiennym, bezsenność i inne trudności związane ze stresem.
• Izolacja społeczna: ofiary przemocy psychicznej często izolują się od bliskich, co pogłębia ich poczucie samotności i bezradności.

Proces powrotu do zdrowia może trwać wiele lat i dzielić się na różne etapy. Jeśli kobieta tkwi w toksycznym związku, nie można od niej oczekiwać, że wyjdzie z niego od razu. Dlatego ważny jest brak społecznej oceny i uwrażliwienie na tę tematykę. Aby kobieta zebrała siły do odejścia i zadbania o własną odporność psychiczną, potrzebuje najpierw zdobyć pewien pułap bezpieczeństwa. Kobieta po takich przejściach oczekuje wsparcia od bliskich, aby mogła dokonać ważnej dla siebie zmiany. Często ta zmiana jest kluczowa również dla jej dzieci, jeśli je posiada. Jeśli zauważysz u bliskiej kobiety niepokojące sygnały (takie jak wymienione wyżej), zareaguj.

Jak się bronić przed przemocą psychiczną?

Edukacja i świadomość: pierwszym krokiem jest zrozumienie, czym jest przemoc psychiczna i jak ją rozpoznać. Edukacja na ten temat może pomóc kobietom zidentyfikować problem i podjąć odpowiednie kroki.

• Wsparcie terapeutyczne: profesjonalna pomoc psychologiczna lub terapeutyczna jest kluczowa w procesie radzenia sobie z przemocą psychiczną. Terapeuta może pomóc poszkodowanym odzyskać pewność siebie i nauczyć się, jak radzić sobie z manipulacją i kontrolą.
• Grupy wsparcia: kontakt z innymi osobami, które doświadczyły przemocy psychicznej, może być niezwykle pomocny. Wspólne dzielenie się doświadczeniami i strategiami radzenia sobie z przemocą, dodaje siły i odwagi.
• Bezpieczny plan wyjścia: jeśli przemoc psychiczna jest na tyle poważna, że zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu ofiary, konieczne jest opracowanie planu ucieczki. Plan ten powinien obejmować bezpieczne miejsce do schronienia się, dostęp do środków finansowych oraz wsparcie prawne.
• Edukacja bliskich: przyjaciele i rodzina mogą nie być świadomi, że ktoś z ich otoczenia doświadcza przemocy psychicznej. Edukacja bliskich na temat tego rodzaju przemocy pomaga w udzieleniu wsparcia i zrozumieniu dla poszkodowanej.

Dlaczego to ważne?

Przemoc psychiczna stanowi poważne zagrożenie, które dotyka wiele kobiet na całym świecie. Ta forma agresji może prowadzić do długotrwałych problemów emocjonalnych i zdrowotnych. Kluczowe jest otwarte mówienie o tym problemie, edukowanie społeczeństwa oraz zapewnianie wsparcia poszkodowanym. Kampanie takie jak ta mają na celu podnoszenie świadomości na temat przemocy psychicznej, dostarczanie niezbędnych informacji oraz wsparcia dla kobiet, a także promowanie zmian społecznych, które umożliwią wyeliminowanie tego rodzaju przemocy.

Kobiety, które przeżyły przemoc psychiczną, potrzebują pomocy, aby odzyskać swoją tożsamość i pewność siebie. Poprzez edukację, terapię i wsparcie bliskich, mogą one przywrócić kontrolę nad swoim życiem i tworzyć zdrowe, pełne szacunku relacje. Razem działajmy na rzecz wyeliminowania przemocy psychicznej i budowania świata, w którym każda kobieta będzie mogła czuć się bezpieczna i doceniana.

Personalia kobiet zostały zmienione.

Odczaruj budżet domowy i odzyskaj finansową moc – zobacz nagranie webinaru!

*Artykuł powstał w ramach projektu #MOCNIEJSZA – Razem przeciwko przemocy, organizowanego przez Serdeczną Fundację Hearty we współpracy z Fundacją Feminoteka oraz Fundacją Mamo Pracuj, dzięki wsparciu Fundacji ZURICH.