Jakie są prawa rodziców?
Urlop macierzyński
Komu przysługuje:
- każdej mamie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony;
- ojcu dziecka, który może skorzystać z części urlopu macierzyńskiego niewykorzystanej przez mamę, o ile jest zatrudniony na umowę o pracę (tzw. urlop tacierzyński).
Urlop tacierzyński przysługuje również ojcom, gdy:
- matka musi być poddana hospitalizacji;
- stan zdrowia matki uniemożliwia jej osobistą opiekę nad dzieckiem;
- nastąpi zgon matki w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego.
W przypadku umowy o pracę na czas określony, która zakończy się przed terminem porodu – umowa zostaje automatycznie przedłużona do dnia porodu.
Przysługuje wtedy prawo do zasiłku macierzyńskiego, ale nie do urlopu macierzyńskiego.
W przypadku zatrudnienia na podstawie umowy o dzieło lub zlecenie, prawo do urlopu macierzyńskiego nie przysługuje.
Uwaga: Jednakże każdej kobiecie, która urodziła dziecko należy się zasiłek macierzyński bez względu na formę zatrudnienia. Gwarantowany 1 tys. zasiłku przez pierwszy rok życia dziecka otrzymają kobiety, które nie odprowadzają składek na chorobowe, zatrudnione na umowę o dzieło, studentki, bezrobotne.
Wysokość zasiłku macierzyńskiego w pozostałych przypadkach będzie wyliczana na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za pracę w ciągu roku przed przejściem na urlop macierzyński. Gdy kobieta pracowała krócej niż rok, brany pod uwagę będzie dotychczasowy staż pracy. Jeśli na podstawie wyliczeń zasiłek macierzyński będzie mniejszy niż 1 tys. zł – państwo dopłaci różnicę.
Przeczytaj także: Zwolnienia i redukcje etatów – czy dotyczą mam na urlopach macierzyńskim i wychowawczym?
Jak długo trwa?
Pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze:
- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
- 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
- 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
- 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
6 tygodni urlopu macierzyńskiego można wykorzystać przed przewidywaną datą porodu.
Ochrona przed zwolnieniem
Pracownica, która wraca do pracy po urlopie macierzyńskim, nie jest chroniona przed zwolnieniem w szczególny sposób, korzysta jednak z tych samych praw co inni pracownicy (tj. nie można jej zwolnić w czasie przebywania na urlopie wypoczynkowym lub zwolnieniu chorobowym, a zwolnienie w przypadku zatrudnienia na umowę o pracę na czas nieokreślony wymaga uzasadnienia).
Adopcja
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje pracownikowi, który przyjął dziecko na wychowanie i wystąpił do sądu z wnioskiem o adopcję albo przyjął dziecko na wychowanie jako rodzina zastępcza (nie dotyczy to jednak rodzin zastępczych zawodowych). Prawo do urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługuje w takiej sytuacji w wymiarze:
- 20 tygodni w przypadku przyjęcia jednego dziecka,
- 31 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia dwojga dzieci,
- 33 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia trojga dzieci,
- 35 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia czworga dzieci,
- 37 tygodni w przypadku jednoczesnego przyjęcia pięciorga i więcej dzieci, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.
Z tytułu adopcji pracownik może skorzystać także z urlopu na warunkach urlopu rodzicielskiego, który przysługuje w wymiarze:
- 32 tygodnie – w przypadku przysposobienia 1 dziecka,
- 34 tygodnie – w przypadku adoptowania bądź przyjęcia na wychowanie 2 lub więcej dzieci.
Urlop wychowawczy
- przysługuje rodzicowi bądź opiekunowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przez okres co najmniej 6. miesięcy;
- udzielany jest w wymiarze do 36 miesięcy, na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia;
- może być wykorzystany najwyżej w 5 częściach;
- musi być podzielony między rodziców, w ten sposób, że przynajmniej jeden miesiąc musi przypadać drugiemu rodzicowi, co oznacza, że w sytuacji gdy tylko jeden z rodziców wykorzystuje cały urlop wychowawczy, to może on trwać maksymalnie 35 miesięcy;
- mogą z niego jednocześnie korzystać oboje rodzice lub opiekunowie dziecka, pod warunkiem że łączny wymiar urlopu nie przekroczy ogólnego wymiaru, tj. 36 miesięcy;
- okres trwania wlicza się do stażu pracy;
- pracownikowi przebywającemu na urlopie wychowawczym nie przysługuje wynagrodzenie;
- w czasie trwania urlopu wychowawczego pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem;
- wolno z niego zrezygnować w każdym czasie – za zgodą pracodawcy albo po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy;
- wolno wrócić do pracy na część etatu (ale nie mniej niż połowę) – pracodawca nie może odmówić tego prawa w okresie gdy przysługuje uprawnienie do urlopu wychowawczego.
Urlop ojcowski
- przysługuje ojcom zatrudnionym na umowę o pracę;
- można wykorzystać do momentu skończenia przez dziecko 24. miesiąca życia;
- wymiar urlopu ojcowskiego to 2 tygodnie;
- może być wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień;
- jest płatny,
- tata przebywający na urlopie jest chroniony przed zwolnieniem;
- przysługuje niezależnie od tego, czy mężczyzna wykorzystał czy nie przysługujący mu urlop tacierzyński.
Przeczytaj także: Czy muszę wykorzystać urlop wypoczynkowy przed wychowawczym?
Jak skorzystać z rocznego urlopu rodzicielskiego? Zasiłek macierzyński
Urlop rodzicielski przysługuje bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze. Można go wykorzystać:
- w pełnym albo niepełnym wymiarze,
- w jednej do czterech części,
- nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończyło 6. rok życia
- jedna z części urlopu nie może być krótsza niż 8 tygodni,
Przysługuje również w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie (tak jak urlop macierzyński).
Z urlopu rodzicielskiego mogą korzystać jednocześnie matka i ojciec dziecka. Rodzice dziecka mogą również podzielić urlop między siebie. Może też z niego skorzystać tylko jedno z rodziców (matka albo ojciec).
Dodatkowo można też wziąć do 16 tygodni urlopu rodzicielskiego w terminie, który nie przypada bezpośrednio po poprzedniej części urlopu.
Na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim zasiłek macierzyński wynosi 100 proc. pensji przez pierwsze 20 tygodni, później – 60 proc. W przypadku gdy od razu zdecydujemy się na urlop macierzyński i urlop rodzicielski wówczas będziemy otrzymywać 80 procent wynagrodzenia za cały ten czas.
Becikowe w 2020
„Becikowe” czyli jednorazowe świadczenie rodzinne z tytułu urodzenia dziecka w wysokości 1000 złotych.
Jednorazową zapomogę w wysokości 1000 złotych otrzymują rodziny, których dochód nie przekracza 1922 złotych netto na osobę. Ponadto przyszła mama musi posiadać zaświadczenie lekarskie, że pozostawała pod opieką medyczną od 10 tygodnia ciąży.
Jak obliczyć dochód przypadający na członka rodziny?
Należy zsumować nasze przychody, następnie odjąć kwoty odprowadzonych składek zdrowotnych oraz składek na ubezpieczenie społeczne. Otrzymany wynik podzielić przez ilość członków rodziny (jeśli to pierwsze dziecko to na 3, jeśli kolejne to na 4, itd.) oraz przez 12 miesięcy. W ten sposób licząc uzyskujemy miesięczny dochód rodziny na osobę.
Przeczytaj także: Jak uzyskać świadczenia 300+, 500+ i 1000+
500+
- bez względu na wysokość dochodu w rodzinie rodzice otrzymują 500 zł miesięcznie na każde dziecko,
- świadczenie przyznawane do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
Zdjęcie: Storyblocks.com
