Czy można zwolnić rodzica przebywającego na urlopie wychowawczym?

Czy można zwolnić rodzica na urlopie wychowawczym?

Pytanie od Moniki:

„Obecnie przebywam na urlopie wychowawczym, który chciałam wkrótce zakończyć. Jednakże pracodawca „ostrzegł” mnie, że jeżeli zdecyduję się na przerwanie urlopu, to mnie zwolni, ponieważ udziały w firmie zostały przejęte w całości przez jednego z udziałowców i mój dział raczej będą kurczyć, a nie rozwijać. Dodam, że podczas mojej nieobecności w dziale zwolniono jedną osobę i jedną zatrudniono.

Dodatkowo, w czasie mojego urlopu wychowawczego w październiku zeszłego roku pracodawca poprosił mnie o powrót do pracy w lutym ze względu na braki w dziale. O przejęciu dowiedział się w styczniu. Kiedy podczas ostatniej rozmowy wspomniałam, że przecież chroni mnie prawo (jeżeli wrócę np. na 7/8 etatu), to odpowiedziano mi, że w związku z restrukturyzacją to prawo mnie nie dotyczy, przy czym zaznaczono, że nie będzie żadnych zwolnień grupowych. Szczerze mówiąc nie wiem co robić. Bardzo chciałabym wrócić do firmy, bo bardzo lubiłam swoją pracę, ale w tej sytuacji boję się zwolnienia, więc przedłużyłam urlop z nadzieją, że może sytuacja się zmieni.

Proszę o poradę czy rzeczywiście pracodawca może mnie zwolnić? Dodam, że tzw. restrukturyzacja w naszej firmie trwa już kilka lat, a przynajmniej tak mówiono moim koleżankom, które próbowały wrócić z urlopu macierzyńskiego /wychowawczego z różnym skutkiem.” – Monika

Praca na urlopie wychowawczym – kto płaci składki ZUS?

Odpowiedźprawnika:

Urlop wychowawczy jest uprawnieniem rodzica (a zatem nie tylko matki, ale również ojca) do sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Zatem to nie sam fakt urodzenia dziecka stanowi o możliwości skorzystania z tego urlopu, ale właśnie sprawowanie nad nim osobistej opieki.

Tym co w praktyce może nastręczać rodzicom wątpliwości to odpowiedź na pytanie:

Czy pracodawca jest uprawniony do rozwiązania umowy o pracę z rodzicem, który przebywa na urlopie wychowawczym?

Co do zasady pracodawca nie może zwolnić pracownika-rodzica, który przebywa na urlopie wychowawczym. Od tej reguły istnieją jednak wyjątki.

Urlop wychowawczy jest regulowany przepisami Kodeksu pracy, który wprost stanowi, że w okresie od dnia złożenia przez pracownika uprawnionego do urlopu wychowawczego wniosku do dnia zakończenia tego urlopu pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownikiem, który korzysta z urlopu wychowawczego.

Jak wynika z powyższego, pracownik – rodzic jest chroniony już od dnia złożenia wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego (ochrona jest ograniczona do 21 dni przed rozpoczęciem urlopu) aż do dnia jego zakończenia. Zasadniczo zatem osoba przebywająca na urlopie wychowawczym nie może być zwolniona w tym czasie przez pracodawcę. Warto wspomnieć, że rozwiązanie pracy za porozumieniem (a zatem za obopólną zgodą) jest możliwe w każdym czasie.

Rozwiązanie umowy z pracownikiem na urlopie wychowawczym

Jednakże przepisy Kodeksu pracy przewidują przypadki, gdy rozwiązanie umowy z pracownikiem, który przebywa na urlopie wychowawczym, jest dopuszczalne. Jest to możliwe w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także gdy zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika (tzw. dyscyplinarka).

Ponadto, w przypadku większych pracodawców (tj. zatrudniających co najmniej 20 pracowników), jeżeli zwolnienie następuje z przyczyny niedotyczącej pracownika – istnieje możliwość rozwiązania stosunku pracy także w okresie urlopu wychowawczego pracownika. W takiej sytuacji dochodzi do tzw. zwolnienia indywidualnego w trybie ustawy o zwolnieniach grupowych.

Podstawowym kryterium jest natomiast liczba zatrudnianych pracowników, ponieważ przepis ten może zastosować jedynie pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników. W przypadku mniejszego pracodawcy takiej możliwości nie ma (pracowników chronią wtedy przepisy Kodeksu pracy, a przepisy dotyczące zwolnień na gruncie ustawy o zwolnieniach grupowych nie mają zastosowania).

Ochrona pracowanika na urlopie wychowawczym

Zatem w przypadku „dużych” pracodawców (tj. zatrudniających co najmniej 20 pracowników) ochrona pracownika przebywającego na urlopie wychowawczym jest w znacznej mierze ograniczona.

Jakie formy pracy są dozwolone na urlopie macierzyńskim i wychowawczym?

Warto pamiętać, że celem urlopu wychowawczego jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Nie oznacza to, że praca zawodowa jest całkowicie wykluczona, jednakże należy ją organizować w taki sposób, aby nie kolidowała ze sprawowaniem osobistej opieki nad dzieckiem. Jeżeli bowiem pracownik będzie przebywał na urlopie wychowawczym, a jednocześnie nie będzie sprawował osobistej opieki nad dzieckiem, może nie być chroniony przed zwolnieniem (w praktyce najczęściej, jeżeli pracodawca będzie w stanie powyższe udowodnić, taki pracownik może być zwolniony w trybie dyscyplinarnym).

[FM_form id=”6″]

Zdjęcie: Canva