Uprawnienia matek karmiących piersią według kodeksu pracy

Zakaz zatrudniania kobiet przy pracach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia

Kobiety w ciąży i kobiety karmiące dziecko piersią nie mogą wykonywać prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, mogących mieć niekorzystny wpływ na ich zdrowie, przebieg ciąży lub karmienie dziecka piersią. Tak wynika z art. 176 k.p. Wykaz takich prac zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i matek karmiących dziecko piersią. W rozporządzeniu prace wzbronione zostały podzielone na osiem kategorii, wśród których znajdują się:

• prace związane z nadmiernym wysiłkiem fizycznym, w tym ręcznym transportem ciężarów,
• prace w mikroklimacie zimnym, gorącym i zmiennym,
• prace w narażeniu na hałas lub drgania,
• prace narażające na działanie pola elektromagnetycznego o częstotliwości od 0 Hz do 300 GHz oraz promieniowania jonizującego,
• prace w podwyższonym lub obniżonym ciśnieniu,
• prace w kontakcie ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi,
• prace w narażeniu na działanie szkodliwych substancji chemicznych,
• prace grożące ciężkimi urazami fizycznymi lub psychicznymi.
  

Co ważne z Twojego punktu widzenia, jeżeli w Twoim zakładzie pracy obowiązuje regulamin pracy, w tym regulaminie powinny zostać wymienione stanowiska pracy, na których występują prace wzbronione kobietom karmiącym piersią, w danym zakładzie pracy.

Inna ważna informacja jest taka, że jeśli jesteś zatrudniona na stanowisku, na którym wykonujesz prace wzbronione kobietom karmiącym piersią, w okresie karmienia piersią, nie powinnaś tych prac wykonywać. Kodeks pracy mówi o tym, że pracodawca zatrudniający pracownicę karmiącą piersią przy pracy wzbronionej bez względu na stopień narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub niebezpieczne (np. przy pracach stwarzających ryzyko zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B, wirusem ospy wietrznej i półpaśca), powinien tę pracownicę przenieść do wykonywania innej pracy, ewentualnie, zwolnić z obowiązku świadczenia pracy na czas karmienia.

W pozostałych przypadkach, których jest znacznie więcej w rozporządzeniu, a więc, przykładowo, przy pracach w narażeniu na hałas i drgania (wykonywanie pracy jest wówczas uzależnione od wartości dźwięku lub ciśnienia), pracodawca powinien dostosować warunki pracy do wymagań określonych w tych przepisach lub tak ograniczyć czas pracy, aby wyeliminować zagrożenia dla zdrowia lub bezpieczeństwa pracownicy (można zmienić miejsce pracy lub wyeliminować wykonywanie niektórych zadań czy też skrócić czas pracy). Jeżeli jest to niemożliwe, pracodawca powinien przenieść pracownicę do innej pracy lub z obowiązku świadczenia pracy.

Musisz też wiedzieć, że w czasie zwolnienia z obowiązku wykonywania pracy, masz prawo do otrzymywania wynagrodzenia za pracę jak dotychczas. Z kolei, jeżeli zmiana warunków pracy powodowałaby obniżenie wynagrodzenia, masz prawo do dodatku wyrównawczego.

Przeczytaj także: Czy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę w czasie urlopu wypoczynkowego?

Przerwa na karmienie piersią

Przypominam, że, zasadniczo, pracownikowi, którego dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin, przysługuje jedna 15-minutowa przerwa wliczana do czasu pracy. Pracownica karmiąca piersią, która pracuje przynajmniej 6 godzin dziennie, ma prawo do:

• dwóch przerw w pracy po 30 minut każda wliczanych do czasu pracy w razie karmienia piersią jednego dziecka,
• dwóch przerw w pracy po 45 minut każda wliczanych do czasu pracy w razie karmienia piersią więcej niż jednego dziecka.

Jeżeli pracownica pracuje co najmniej 4 godziny dziennie, ale nie więcej niż 6 godzin, przysługuje jej tylko jedna przerwa na karmienie w wymiarze 30 minut lub 45 minut w zależności od liczby dzieci karmionych piersią.

Jeżeli pracownica pracuje poniżej 4 godzin dziennie, przerwy na karmienie w ogóle jej nie przysługują.

Poniżej odniosę się do dwóch kwestii praktycznych, choć pytań do tematu przerwy na karmienie piersią może być bez liku.

Po pierwsze, możliwe jest udzielenie przerw na karmienie w taki sposób, aby pracownica później zaczynała pracę lub później ją kończyła. Skrócenie czasu pracy odpowiada wówczas przysługującej pracownicy przerwie/przysługującym przerwom. Wszystko, oczywiście, zależy od wniosku pracownicy i uzgodnienia z pracodawcą. Przykładowo, jeżeli dobowy wymiar czas pracy pracownicy wynosi 8 godzin, a więc przysługują jej dwie półgodzinne przerwy, może ona zaczynać pracę godzinę później niż normalnie (czas pracy wynosiłby faktycznie 7 godzin, a nie 8 godzin).

Po drugie, prawo do przerw na karmienie związane jest z faktyczną ilością godzin pracy w danym dniu roboczym. Jeżeli, więc, pracownica zatrudniona na część etatu, ma zaplanowane w harmonogramie na dany dzień 4 godziny pracy i tyle pracuje, przysługuje jej prawo do jednej przerwy (pracuje co najmniej 4 godziny), a jeśli ma zaplanowane 7 godzin pracy i tyle pracuje – przysługują jej dwie przerwy (pracuje co najmniej 6 godzin).

Podsumowanie

W tym krótkim artykule scharakteryzowałam pokrótce dwa najistotniejsze uprawnienia pracownic karmiących piersią. O sytuacji matek karmiących (nie tylko piersią) można długo dyskutować. Myślę, że w najbliższym czasie poruszymy na portalu jeszcze ten temat.

Przeczytaj także: Karmienie piersią – podstawowe prawo matki i dziecka

Zdjęcie: Canva