Testy sprawnościowe na lekcjach wychowania fizycznego – szansa czy klątwa dla uczniów?

Zasięgamy języka wśród uczniów, rodziców, trenerów z klubów sportowych oraz nauczycieli WF-u – grup, których zmiany w podstawie programowej wychowania fizycznego od roku szkolnego 2023/2024 dotyczą bezpośrednio.

Testy sprawnościowe a porównywanie się do innych

I choć wyniki testów mają nie wpływać na oceny z WF-u, to mogą stać się polem do popisu dla sportowych prymusów i… porażką dla tych, co z ćwiczeniami stoją na bakier.

11-letnia Ania z Otwocka żali się: „Na WF-ie jest zbyt wiele rywalizacji. Nie pasuje mi to. Wolę ćwiczyć w swoim tempie. Jestem najgrubsza w klasie… [chwila ciszy] i wiele zadań sprawia mi trudność. Niewygodnie mi na ćwiczeniach, bo noszę okulary. A jak zdejmę, żeby się nie stłukły, to niewiele widzę. I chyba dlatego nie gram tak dobrze jak Sonia i Pola. A teraz jeszcze te testy! Uh! Znów pewnie wypadnę najgorzej…” – i dodaje: – „A pani Iza patrzy na mnie bykiem, gdy na sprawdzianach jestem ostatnia. Kolejny i kolejny raz…”

Wynika z tego, że wyniki testów sprawnościowych mogą spotęgować zjawisko porównywania się wśród uczniów:

• I z jednej strony to dobrze, bo rankingi są składową drogi do sportowego sukcesu.
• A z drugiej – źle, bo… „dzisiejsze dzieciaki” przeciętnie oraz słabo radzą sobie z porażkami, przegrywaniem, niskimi osiągami.
  

Ale to już śpiewka na kolejny artykuł…

Porażka indywidualna versus niepowodzenie członka grupy – duch rywalizacji wśród uczniów

Jeśli chodzi o rywalizację indywidualną (np. skok przez kozła), to ewentualna porażka dotyka tylko jednego ucznia. Sam pije czarę goryczy. Albo sprawnie podnosi się i prze dalej.

W przypadku gry drużynowej (np. bieg sztafetowy), jeśli słabe osiągi jednego zawodnika dadzą marny rezultat zespołu, cała grupa przegrywa. Nerwy, stres, nieprzyjemna atmosfera. Nie każdą drużynę motywują porażki. Odrzucenie z grupy tego, który zawinił? Wielce prawdopodobne!

Irmina, mama 14-letniej Tosi z Warszawy: – „Uczniowie, zamiast nasyceni pozytywnymi wrażeniami, kończą lekcję WF-u ze złymi emocjami. Moja córka jest świetna w konkurencjach indywidualnych. A nienawidzi koszykówki, siatkówki, uni-hokeja. Nie umie się odnaleźć w grupie, więc często daje plamę… Płacze mi w domu, że jest ośmieszana przez „lepszych” kolegów. Dlatego często nie chce ćwiczyć na WF-ie. I cieszę się, że testy sprawnościowe sprawdzają umiejętności indywidualne. Tosia z pewnością świetnie się w nich odnajdzie i utrze nosa kolegom! Jej konikiem są biegi – a testy sprawdzają siłę nóg biegaczy aż dwa razy!”.

Jak wspierać i oswajać lęki dzieci?

Łowienie talentów sportowych przez obowiązkowe testy dla dzieci i młodzieży – co o tym mówią nauczyciele?

Beata Kozioł – nauczyciel wychowania fizycznego z otwockiej podstawówki – tak odpowiada na moje pytanie o łowienie talentów sportowych od roku szkolnego 2023/2024 dzięki testom sprawnościowym:

– „Uważnie obserwuję predyspozycje i wyniki moich podopiecznych. Jeśli zauważę u ucznia potencjał do jakiejś aktywności fizycznej, informuję o tym rodziców dziecka oraz zachęcam małego sportowca do rozwoju. Zauważam, kto ma talent, a kto ćwiczy, bo musi. Nie widzę potrzeby, by dodatkowo egzaminować dzieci ponad to, co teraz mam w planie zajęć. Obowiązkowe testy sprawności to dla mnie zbędna formalność. A i o młodzież się martwię. Myślę, że te testy to dla nich niepotrzebny stres. Przecież wynik nie jest najważniejszy! Nie każdy będzie zawodowcem! Liczy się radość z ćwiczeń, przyjazna atmosfera, prawidłowy stan zdrowia. Dlatego mocno przyłożę się do tego, by moi podopieczni traktowali ten sprawdzian jako element lekcji WF i nie zniechęcili do zajęć przez nowe wymogi”.

Mariusz Zieliński – nauczyciel WF-u z warszawskiego liceum twierdzi, że:

– „Każdy test motywuje. Wzrasta adrenalina. Rywalizacja sprawia, że przekraczamy własne granice. Jesteśmy lepsi! Myślę, że testy sprawnościowe to szansa dla dzieciaków na bycie zauważonym przez profesjonalne kluby sportowe. Taki dobry start. Ufam, że z czasem będzie tak, że sport przestanie być postrzegany przez rodziców jako zbędny dodatek do życia. A zacznie jako realna możliwość pracy zarobkowej. Nawet na światowym poziomie!”

Co przyniosą testy sprawnościowe na lekcjach WF? Jak to widzą kluby sportowe?

Dla klubów sportowych dostęp do bazy danych „Sportowe talenty” to kopalnia złota, hektary możliwości i galaktyka rozwoju!
Tomasz Błaszczyk – trener judo z warszawskiego klubu – mówi, że zmiany na lekcjach WF od 1 września 2023 r. – testy sprawnościowe dla uczniów – wprawiają go w szampański nastój!

– „Tak niewiele [dostęp do bazy danych] wystarczy, abym mógł rozpoznać ucznia z talentem do judo! Wielu rodziców przysyła do nas dzieciaki, żeby coś tam sobie poćwiczyły. I dobrze. Ale tak niewiele osób ma predyspozycje do sztuk walki i się… „męczy”, a być może lepiej jeździliby na łyżwach, nartach. Albo grali w szachy! A dzieciak, który bez przekonania kopie w piłę na boisku (bo tak zdecydowali rodzice, bo tak robi wielu chłopców, bo w każdym miasteczku jest klub piłkarski dla młodych), być może jest potencjalnym mistrzem świata w judo i się marnuje na murawie!” – jednym tchem wypluwa z siebie judoka – „Bardzo się cieszę na nowe możliwości! Trenerzy pływania znajdą swoich małych-przyszłych mistrzów, instruktorzy akrobatyki – swoich, a ja… swoich!”.

Testy sprawnościowe na lekcjach wychowania fizycznego lekiem na „kanapowców”

„Siedzą tylko w tych telefonikach! Zero zainteresowania życiem! A ja chcę być dobrze zbudowany, silny i atrakcyjny” – dziarsko wypowiada się Krzysiek – 17-latek z technikum w Legionowie. „Dla dziewczyn…” – dodaje z szelmowskim uśmiechem – „I dla siebie – oczywiście [śmiech]. Takie testy? Łatwizna! Rach, ciach i zaliczone. W końcu śmigam na siłkę, gram w kosza po lekcjach i biegam ze starszym bratem! Może Igor i jego ekipa też ruszą tyłki, żeby dobrze wypaść raz do roku, he!”

Testy sprawnościowe na lekcjach wychowania fizycznego – szansa czy klątwa dla uczniów?

Czy sprawią, że młodzi ludzie chętniej włożą strój sportowy? A może właśnie strach przed „rankingiem” wydłuży kolejki po całoroczne zwolnienia z zajęć? Czas pokaże. Pierwsze testy sprawnościowe na WF-ach w szkołach już w marcu i czerwcu 2024 r.

***dane osób (imię, nazwisko, miejscowość), biorących udział w mini wywiadach do tego artykułu, zostały celowo zmienione.

Jak nauczyć dziecko samodzielności?

Zdjęcie: Canva