Czego szukasz

Nowy wymiar urlopu rodzicielskiego

Chociaż meandry prawa bywają zawiłe, to jednak mają bezpośredni wpływ na wiele aspektów naszego życia. Dlatego przychodzimy z wyjaśnieniem jak zmiany w kodeksie pracy wpłyną na kształt urlopu rodzicielskiego.

mama i tata z dzieckiem

Wymiar urlopu rodzicielskiego – co to takiego?

Aktualnie, wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi do 32 lub do 34 tygodnie. W zależności od tego, czy urodziłaś jedno dziecko przy porodzie czy dwójkę lub więcej dzieci. Z urlopu może korzystać oboje rodziców równocześnie. Wówczas wymiar tego urlopu dzieli się na obojga rodziców (np. jeśli rodzice chcą razem, jednocześnie, wykorzystać urlop rodzicielski, każde z nich będzie przebywało na tym urlopie 16 tygodnie, jeśli urodziło się im jedno dziecko).

Po zmianach, wydłuży się łączny wymiar urlopu rodzicielskiego. Dla obojga rodziców będzie wynosił do 41 lub 43 tygodni. Po zmianach, wydłuży się łączny wymiar urlopu rodzicielskiego i dla obojga rodziców będzie wynosił do 41 lub 43 tygodni, w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie albo w przypadku urodzenia dwójki lub większej liczby dzieci przy jednym porodzie.

Indywidualne prawo do urlopu rodzicielskiego – dla kogo?

Nowelizacja wprowadza nieprzenoszalną część urlopu rodzicielskiego dla każdego z pracowników. Oznacza to, że każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. Ani mama, ani tata dziecka nie mogą przekazać drugiemu rodzicowi tych 9 tygodni do wykorzystania. W praktyce, więc, każdy z rodziców może być na urlopie rodzicielskim maksymalnie 32 lub 34 tygodnie. Aktualnie, najczęściej, pełny wymiar urlopu rodzicielskiego wykorzystują matki. Po 26 kwietnia 2023 r. jako matka nie wykorzystasz pełnego wymiaru urlopu rodzicielskiego, bo 9 tygodni przeznaczone jest dla drugiego rodzica.

Czy są wyjątkowe okoliczności, w których, jednak, rodzic dziecka może wykorzystać urlop rodzicielski w wymiarze 41 lub 43 tygodni? Co w sytuacji, gdy drugi rodzic dziecka nie żyje albo nie przysługuje mu władza rodzicielska? Niestety, kodeks pracy w nowym brzmieniu nie przewiduje rozwiązania tej kwestii. Nadal całkowity wymiar urlopu zawsze będzie pomniejszany o 9 tygodni dla drugiego rodzica. Pozostaje liczyć na to, że ustawodawca wprowadzi odpowiednią zmianę (analogiczną jak w przypadku urlopu wychowawczego).

Przepisy przejściowe – czym są i jak długo będą obowiązywać?

Z przepisów przejściowych wynika, że pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie ustawy nowelizującej kodeks pracy (26 kwietnia br.) będą korzystać z urlopu rodzicielskiego albo jego części, będą mogli wykorzystać urlop rodzicielski w nowym, wyższym wymiarze.

Uważam, że przepisy przejściowe nie zostały klarownie sformułowane. Jednak, mając na uwadze cel wprowadzenia przepisów, uważam, że ten drugi rodzic, który w dniu wejścia w życie ustawy, nie korzysta z tego urlopu, będzie mógł wykorzystać przysługujące mu maksymalnie 9 tygodni urlopu. Inaczej nie zostanie zrealizowane uprawnienie do wykorzystania urlopu rodzicielskiego w wyższym wymiarze. Np. jeśli korzystasz teraz z urlopu rodzicielskiego udzielonego na 32 tygodnie to wykorzystasz go w pełnym przysługującym wymiarze (bez 9 tygodni zarezerwowanych dla drugiego rodzica).

Własna działalność a urlop macierzyński i rodzicielski

Wydaje się, że drugi rodzic powinien móc wykorzystać przysługujący mu wymiar urlopu rodzicielskiego. Nawet wtedy, gdy nie będzie przebywał na urlopie 23 kwietnia br. Czas, jednak, pokaże, czy moja interpretacja przepisów jest prawidłowa.

Z urlopu w wyższym wymiarze będą mogli skorzystać również pracownicy – rodzice, którzy w okresie od 2 sierpnia 2022 r. do 26 kwietnia 2023 r. mieli prawo lub korzystali z urlopu rodzicielskiego. Chodzi o tych rodziców, którzy w ww. okresie wykorzystali urlop rodzicielski w pełnym, aktualnie przysługującym wymiarze, 32 albo 33 tygodni. Np. Jeśli wykorzystałaś 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego z końcem lutego 2023 r. to nie „załapałaś się” na nowy, wyższy wymiar urlopu.

Po 26 kwietnia br., w rzeczywistości, nie będziesz mogła wykorzystać 9 tygodni urlopu rodzicielskiego. A drugi rodzic-pracownik dziecka (w tych 32 tygodniach mieści 9 tygodni indywidualnego urlopu rodzicielskiego) do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia.

Wymiar urlopu rodzicielskiego to nie jedyna zmiana z jaką mamy do czynienia w tym obszarze. Kolejne zagadnienia przybliżmy osobnych artykułach.

Zdjęcie: Pexels

Spodobał Ci się artykuł? Podziel się z innymi:
Radca prawny, współpracuje z Kancelarią Radcy Prawnego Katarzyny Klemby w Łodzi. Pasjonatka prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Kibicuje pracującym mamom. Prywatnie żona i mama małej Dziewczyny.
Chcę otrzymywać inspiracje, pomysły i sugestie jak pracować i nie zwariować.
Newsletter wysyłamy raz na 2 tygodnie