Koronawirus: Czy pracodawca może narzucić termin wykorzystania zaległego urlopu?

Koronawirus: Czy pracodawca może narzucić termin wykorzystania zaległego urlopu?

W czasie pandemii pracodawca może narzucić pracownikowi termin wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego. Przepisy kodeksu pracy zobowiązują pracodawcę do udzielania urlopu wypoczynkowego pracownikom w roku kalendarzowym, w którym zatrudnieni nabyli do niego prawo. Pracownik nie może się zrzec tego prawa.

Urlop w czasie COOVID-19

Zgodnie z art. 165 k.p. jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3) powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy,

4) urlopu macierzyńskiego,

pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy.

Oprócz tego pracodawca może (lecz nie musi) przesunąć termin urlopu na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami oraz z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenia toku pracy (art. 164 k.p.).

Przeczytaj także: Mamo, tato, macie prawo do dodatkowych 2 dni na dziecko, wolnych od pracy

Czy pracownik może odmówić pójścia na urlop?

Co jednak, gdy to nie pracodawcy dążą do zmiany terminów wykorzystania zaplanowanych urlopów, a pracownicy ?

Czas pandemii nie służył wypoczynkowi z uwagi na znaczne ograniczenia w podróżowaniu, zamknięte hotele oraz ogólny strach przez wyjazdami. Część pracowników nie mogła wykorzystać zaplanowanych urlopów z uwagi na chorobę, kwarantannę, czy też izolację domową.

W takich sytuacjach na pracodawcy ciąży obowiązek przesunięcia urlopu na inny termin. Jednakże przesunięcie urlopu na kolejne terminy niesie ze sobą skutek kumulowania się zaległych i bieżących urlopów wypoczynkowych.

Zgodnie z treścią art. 168 Kodeksu pracy „Urlopu niewykorzystanego w terminie ustalonym zgodnie z art. 163 należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego (…)”.

Nagromadzanie się urlopów jest niekorzystne przede wszystkim dla pracodawców. Mogą się obawiać, że w niektórych miesiącach zabraknie im pracowników, gdyż będą oni chcieli w jednym czasie wykorzystać nagromadzone urlopy.

Zaległy urlop wypoczynkowy

Z pomocą w rozwiązaniu problemu zaległych urlopów przychodzą przepisy tzw. tarczy antykryzysowej, pozwalające wyznaczyć w wybranym przez pracodawcę terminie obowiązek wykorzystania zaległego urlopu.

Art. 15gc ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz U poz. 374 ze zm.) przewiduje, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, pracodawca może udzielić pracownikowi; w terminie przez siebie wskazanym, bez uzyskania zgody pracownika i z pominięciem planu urlopów; urlopu wypoczynkowego niewykorzystanego przez pracownika w poprzednich latach kalendarzowych w wymiarze do 30 dni. Pracownik zobowiązany jest taki urlop wykorzystać. Pracodawca ma prawo sam podjąć decyzję nie tylko w stosunku do dni pozostających wciąż na koncie urlopowym pracownika za rok 2019 r., ale też za nieprzedawnione lata wcześniejsze.

Co istotne, wykorzystanie zaległego wypoczynku w ten sposób zostało ograniczone do 30 dni stanowiących wymiar urlopu, a nie dni kalendarzowych.

Podkreślić jednak należy, że chodzi tu wyłącznie o urlop zaległy, to znaczy niewykorzystany w poprzednich latach kalendarzowych. Takie postępowanie z urlopami bieżącymi jest kategorycznie niedopuszczalne i sprzeczne z prawem.

Na zakończenie warto przypomnieć, że pracodawcy, który nie udzieli pracownikowi zaległego urlopu grozi grzywna od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 282 § 1 pkt 2 KP).

Przeczytaj także: Koronawirus a praca – obowiązki pracowników i pracodawców

Zdjęcie: 123 rf