Czego szukasz

Przedawnienie zaległych alimentów – czy można uniknąć płacenia?

Długi alimentacyjne to w Polsce poważny problem – zadłużenie z tego tytułu wynosi aż 12,4 mld złotych. Dłużnicy alimentacyjni nie kwapią się do regulowania zaległych alimentów, często liczą też na przedawnienie. Czy można uniknąć płacenia alimentów?

ręce dziecka i dorosłego z pieniędzmi

Z raportu przygotowanego przez ERIF BIG SA na koniec II kwartału 2019 wynika, że zadłużenie alimentacyjne Polaków jest ogromne – wynosiło aż 12,4 mld złotych. Tak duża skala zaległości alimentacyjnych to poważny problem, ponieważ dotyka wielu rodziców samotnie wychowujących dzieci, a te mają swoje potrzeby, na przykład związane z okresem edukacji.

Przypomnijmy, że według danych ośrodka CBOS na przybory szkolne, podręczniki, opłaty z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego, pierwszego czesnego, wynajmu stancji, Polacy wydawali średnio 903 zł.

To też nie jedyne wydatki – istnieją zajęcia pozalekcyjne, wycieczki szkolne czy inne atrakcje, z których dziecko może nie skorzystać z powodu braku terminowych wpłat alimentów. Co wtedy? Czy zaległe alimenty ulegają przedawnieniu?

Alimenty – definicja

Zgodnie z definicją, alimenty to regularne i obowiązkowo płacone świadczenia na rzecz członków rodziny, najczęściej są to środki przeznaczone na utrzymanie, a w razie potrzeby – wychowania.

Świadczenia alimentacyjne dotyczą ludzi spokrewnionych, a konkretnie krewnych w linii prostej oraz rodzeństwa: obowiązek alimentacyjny obciąża zstępnych (dzieci, wnuki) przed wstępnymi (rodzicami, dziadkami), a wstępnych przed rodzeństwem. Przy czym należy wiedzieć, że krewni bliższego rzędu są zobowiązani przed krewnymi dalszego rzędu.
Obowiązki alimentacyjne związane mogą być także z powinowactwem czy małżeństwem.

W najszerszym zakresie mówimy o obowiązku alimentacyjnych rodziców wobec dzieci. Rodzice muszą łożyć na dziecko, ponieważ ono nie jest w stanie samo się utrzymać, a jego prawo do życia jest takie samo jak rodziców. Zatem rodzic/rodzice muszą dokonywać świadczeń alimentacyjnych na dziecko, chyba że dochody z majątku pozwalają na pokrycie kosztów utrzymania i wychowania.

Czy długi alimentacyjne ulegają przedawnieniu?

Zgodnie z art. 137 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego roszczenia o świadczenia alimentacyjne przedawniają się z upływem 3 lat – dotyczy to jedynie alimentów na rzecz niepełnoletnich dzieci. Istnieją wyjątki od tej reguły, ponadto inaczej wygląda bieg przedawnienia alimentów zasądzonych wyrokiem czy przedawnienia długu alimentacyjnego z tytułu umowy alimentacyjnej a przedawnienia alimentów z funduszu alimentacyjnego.

Ponadto trzeba jednak pamiętać, że trzyletni bieg terminu przedawnienia może zostać przerwany każdą czynnością mającą na celu wyegzekwowanie zaległości.

W praktyce można dochodzić alimentów zasądzonych orzeczeniem sądu lub zgodnych z ugodą alimentacyjną za okres ostatnich trzech lat, jeżeli nie były one płacone. Wspomnieliśmy wyżej, że istnieją wyjątki – takim wyjątkiem jest sytuacja, kiedy w czasie trwania władzy rodzicielskiej bieg przedawnienia nie może się rozpocząć lub ulega zawieszeniu w wyniku wcześniejszych roszczeń wobec rodziców. Gdy alimenty przysługują małoletniemu dziecku od rodzica, który posiada władzę rodzicielską, to bieg przedawnienia zaczyna się od momentu osiągnięcia przez dziecko 18. roku życia.

Zaległe alimenty

Jeżeli mimo tzw. tytułu egzekucyjnego, czyli wyroku lub ugodowy sądowej, alimenciarz nie płaci, wówczas należy zwrócić się do sądu, by ten nadał tytułowi klauzuli wykonalności, ponieważ tylko na tej podstawie komornik ma prawo prowadzić postępowanie egzekucyjne. Następnie opiekun dziecka lub ono samo, gdy jest pełnoletnie, musi złożyć wniosek o ściganie dłużnika.

Jak wygląda procedura dochodzenia wypłaty zaległych alimentów w skrócie:

  • samodzielne działania dziecka lub jego opiekuna: wniosek o egzekucję komorniczą, wniosek o egzekucję administracyjną, wniosek o wypłatę alimentów z funduszu alimentacyjnego
  • działania funduszu: wypłata zaległej kwoty alimentów i wyegzekwowanie jej od dłużnika
  • działania samorządu: rozmowa z dłużnikiem, mobilizacja do podjęcia pracy zawodowej lub rejestracji jako osoba bezrobotna (gdy takiej rejestracji odmówi, można skierować go do pracy lub na roboty publiczne), wpis do rejestru dłużników

Procedura dochodzenia zaległych alimentów w pierwszym kroku obejmuje samodzielne działania, których skutkiem jest egzekucja komornicza lub egzekucja administracyjna. W tym celu osoba ubiegająca się o zaległe alimenty bądź jej opiekun składa do komornika odpowiedni wniosek o tytule „Wniosek egzekucyjny o wyegzekwowanie alimentów”, który powinien zawierać: dane wierzyciela, przedmiot egzekucji (wysokość zaległości alimentów), dane dłużnika oraz wskazanie, gdzie ma być prowadzona egzekucja: z wynagrodzenia, majątku, świadczenia emerytalnego czy rachunku oszczędnościowego dłużnika.

W przypadku egzekucji administracyjnej wniosek składa się do włodarza gminy (wójta, prezydenta miasta, burmistrza) i skutkiem jest podjęcie interwencji polegającej na przeprowadzeniu rozmowy z uchylającym się od płacenia alimentów, w tym również jego mobilizacja do podjęcia pracy czy dokonania rejestracji w Urzędzie Pracy.

Jeżeli wszczęta egzekucja w ciągu dwóch miesięcy od jej prowadzenia nie przyniesie efektu, uznaje się ją za bezskuteczną i wówczas można wnioskować o ich wypłatę alimentów z funduszu alimentacyjnego. Aby było to możliwe, taka osoba musi złożyć wniosek o pomoc z funduszu alimentacyjnego – wtedy po wypłacie środków, właściwy organ prowadzi odpowiednie działania, które mają na celu wyegzekwowanie wypłaconej z funduszu kwoty od dłużnika alimentacyjnego.

Ponadto od lipca 2015 r. jednostki samorządu terytorialnego wspierają egzekucję należności alimentacyjnych i dokonują wpisów do wszystkich biur informacji gospodarczej. Dysponują narzędziami, które podnoszą skuteczność działań związanych z odzyskiwaniem wypłaconych kwot.

Jednym z nich jest właśnie poinformowanie dłużnika alimentacyjnego o dokonaniu wpisu w rejestrze dłużników, wobec czego może problemy z uzyskaniem pożyczek czy kredytów krótkoterminowych, a także z podpisaniem umów na usługi telekomunikacyjne typu telefon komórkowy czy telewizja cyfrowa. Gdy prowadzi firmę, może to spowodować niechęć innych kontrahentów, którzy przed zawarciem umowy sprawdzą jego wiarygodność finansową w BIG-u.

Jak wygląda windykacja zaległych alimentów, dowiesz się na stronie: https://erif.pl/baza-wiedzy/przedawnienie-alimentow-wszystko-co-trzeba-wiedziec-na-temat-alimentow/.

Wpis do rejestru dłużników za niezapłacone alimenty

Z reguły każdego dłużnika można wpisać do rejestru dłużników – żeby tego dokonać, muszą być spełnione warunki określone w Ustawie z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Przepisy tej ustawy określają, m.in. kto podlega wpisowi do bazy danych biura informacji gospodarczej i jak prawidłowo należy dokonać wpisu do BIG-u.

Szczególnym przypadkiem są informacje dotyczące dłużników alimentacyjnych. Zobowiązanie dotyczy należności dłużników alimentacyjnych wynikających z tytułów, o których mowa w art. 28 ust. 1 Ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Podmiotem zobowiązanym do przekazywania wpisów jest organ właściwy wierzyciela: wójt, burmistrz, prezydent miasta.

Przedawnienie alimentów zasądzonych wyrokiem

Alimenty zasądzone prawomocnym wyrokiem lub ugodą sądową również ulegają przedawnieniu. Przedawnienie alimentów zasądzonych wyrokiem następuje po upływie 10 lat, wobec czego można żądać zapłaty za 10 lat wstecz. Ze względu na to, że wyrok zasądzający alimenty dotyczy zazwyczaj też rat alimentacyjnych przyszłych, należnych już po wydaniu wyroku, roszczenia o zapłatę tych rat przedawniają się z upływem 3 lat. Początek biegu przedawnienia liczy się od następnego dnia po uprawomocnieniu się wyroku w sprawie.

Wielu dłużników wychodzi z założenia, że nawet zasądzony wyrok nie obliguje ich do terminowych wpłat z tytułu alimentów, często też liczą właśnie na przedawnienie alimentów.

Nawet toczona przeciwko im egzekucja komornicza, która może trwać latami, nie jest powodem unikania zobowiązań. Mało tego, w takim przypadku (egzekucji komorniczej) nie ma co liczyć na przedawnienie, ponieważ na mocy paragrafu 2 artykułu 142 Kodeksu cywilnego bieg przedawnienia roszczenia alimentacyjnego ulega zatrzymaniu na czas prowadzenia przeciwko dłużnikowi egzekucji komorniczej.

Warto wiedzieć, że w 2017 roku zaostrzono przepisy Kodeksu karnego pod kątem odzyskiwania zaległych należności. Spowodowało to, że w 2019 roku z artykułu 209 k.k. wszczęto 90 tys. spraw przeciwko dłużnikom, podczas gdy rok wcześniej było ich tylko 10 tys. Po zmianach do odpowiedzialności karnej można pociągnąć rodzica, który nie płacił alimentów na swoje dziecko przez 3 miesiące.

Szansą na odzyskanie zaległych alimentów jest współpraca samorządów, firm windykacyjnych, BIG-ów oraz komorników sądowych. Wszystkie te instytucje dysponują odpowiednimi narzędziami, aby skutecznie podnieść ściągalność alimentów w Polsce i tym samym zapewnić prawo do życia i edukacji dzieciom samotnych rodziców.

Źródła:

  • https://www.rpo.gov.pl/pl/content/co-s%C4%85-alimenty-i-kto-jest-zobowi%C4%85zany-do-ich-p%C5%82acenia
  • https://erif.pl/o-nas/procedury/
  • https://erif.pl/baza-wiedzy/dluznik-alimentacyjny-jak-jednostki-samorzadu-terytorialnego-moga-odzyskac-pieniadze/
  • https://www.zadluzenia.com/dlugi-alimentacyjne-przedawnienie/
  • https://vindicat.pl/baza-wiedzy/przedawnienie-dlugu-alimentacyjnego/
  • https://www.zadluzenia.com/dlugi-alimentacyjne-przedawnienie/
  • https://dziennikzachodni.pl/piec-pytan-o-dlugi-alimentacyjne-jakie-jak-odpowiadac-poradnik/ar/c1-14364695
  • http://biznes.onet.pl/wiadomosci/kraj/jak

Materiał powstał we współpracy z partnerem portalu.

Zdjęcie: partnera portalu

<

Spodobał Ci się artykuł? Podziel się z innymi:

Polecane artykuły

oferty
pracy
Sprawdź pełną listę
baza
pracodawców
Pracodawca przyjazny rodzicom
Reklama
Chcę otrzymywać inspiracje, pomysły i sugestie jak pracować i nie zwariować.
Newsletter wysyłamy raz na 2 tygodnie