Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne – czym są i jak je leczyć?

Czym są zaburzenia obsesyjna-kompulsyjne?

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (ang. obsessive-compulsive disorder, OCD) przewlekłe i dość powszechne zaburzenie psychiczne, któremu towarzyszą niekontrolowane i stale powracające myśli. Skłaniają osobę dotkniętą zaburzeniem do wykonywania i powtarzania określonych czynności natrętnych. Osoby z nerwicą natręctw często posiadają stały wzorzec kompulsyjnych zachowań. Mogą one przybierać różne formy i być podyktowane lękiem, dążeniem do doskonałości lub potrzebą kontroli.

Nerwica natręctw w równym stopniu diagnozowana jest u kobiet oraz mężczyzn. Z tą różnicą, że w przypadku pań pierwsze objawy pojawiają się zwykle około 20 roku życia, a w przypadku panów pierwsze symptomy widoczne są już około 16 roku życia. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne nie należą do grupy chorób psychicznych, ale wymagają leczenia i kontroli ze strony psychiatry. W przypadku dostrzeżenia niepokojących objawów można umówić wizytę ze specjalistą za pośrednictwem tej strony: https://enel.pl/lekarze/warszawa/psychiatra_144/.

Przyczyny nerwicy natręctw

Przyczyny zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych stanowią kompilację czynników biologicznych i psychospołecznym. Badania wykazały, że osoby cierpiące na ten typ zaburzenia osobowości często w dzieciństwie doświadczyły surowej dyscypliny lub nie zostały nauczone, jak w zdrowy sposób wyrażać emocje. U osób cierpiących na nerwicę natręctw często dominującą emocją jest poczucie winy, a także nadmierne poczucie odpowiedzialności. Zachowania kompulsyjne mają pomóc zredukować to napięcie.

Nerwica natręctw może mieć także podłoże biologiczne. Wówczas jej przyczyny należy szukać w przebytych infekcjach układu nerwowego lub urazach ośrodkowego układu nerwowego. Zaburzenia mogą być także wynikiem przebiegu schorzeń neurologicznych lub zaburzenia równowagi hormonalnej.

Jakie objawy daje nerwica natręctw?

Głównymi objawami nerwicy natręctw są powracające obsesje i kompulsje:

Obsesje – to uporczywe myśli, które natrętnie nawracają i przejmują kontrolę nad umysłem chorego. Próby przeciwstawienia się przymusowym myślom powodują intensyfikację obsesji, przy jednoczesnej świadomości absurdu tej sytuacji.

Kompulsje – to powtarzające się i pozornie bezcelowe zachowania lub rytuały, wykonywane zawsze w tym samym, ustalonym porządku. Często towarzyszą obsesjom. Przykładem może być przymus mycia rąk wynikający z uporczywego myślenia o bakteriach lub brudzie. Albo wygładzenie obrusu powodowane przymusowym myśleniem o perfekcji.

Objawy nerwicy natręctw to także przymus kontrolowania pewnych czynności, któremu towarzyszy strach i leki. Może to być m.in. przymus sprawdzania zamków w drzwiach, strach przed awarią światła lub przymus sprawdzania urządzeń elektronicznych podyktowany strachem przed wybuchem pożaru w domu. Nerwicy natręctw często towarzyszy także obniżony nastrój oraz ograniczenia w swobodnym myśleniu.

Osoba dotknięta zaburzeniem często ma również zaburzenia afektywne oraz może zmagać się z problemem depersonalizacji, czyli zaburzonego postrzegania własnej osoby i otoczenia.

Jak leczyć zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne?

Leczenie zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych opiera się na psychoterapii wspartej leczeniem farmakologicznym. W leczeniu wykorzystywana jest głównie terapia poznawczo-behawioralnej. Jest to m.in. metoda ekspozycji z powstrzymywaniem reakcji, w której pacjent konfrontuje się z lękotwórczym czynnikiem, a także próbuje powstrzymać się od przymusowych zachowań.

Innym sposobem leczenia jest psychoterapia psychodynamiczna, która koncentruje się na źródle występujących trudności. Gdy psychoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów, lekarz może zadecydować o włączeniu leczenia farmakologicznego. U pacjentów z nerwicą natręctw najczęściej stosuje się selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny.

Materiał powstał we współpracy z partnerem portalu.

Zdjęcie: Canva