Siatki centylowe – jak sprawdzić, czy dziecko prawidłowo się rozwija

Siatki centylowe dla dzieci

Na podstawie danych zebranych z całej Polski powstał wykres dotyczący wzrostu i wagi dziecka w poszczególnych przedziałach wiekowych. Na nomogramie pokazane są centyle odnoszące się do określonej wagi i określonego wzrostu dziewczynek i chłopców w różnym wieku. Centyle to wartości statystyczne wskazujące, ile procent dzieci mierzy lub waży tyle samo lub mniej co Twój maluch. Korzystając z siatek i wprowadzając co jakiś czas pomiary dziecka, można stworzyć krzywą rozwoju. Dzięki niej określisz, czy rozwój fizyczny dziecka przebiega prawidłowo i harmonijnie, np. czy nie ma dużych rozbieżności między wagą a wzrostem i czy maluch nie jest zbyt mały lub zbyt duży jak na swój wiek. Waga lub wzrost na poziomie 50. centyla oznacza, że dziecko znajduje się w średniej dla swojego wieku (połowa dzieci ma właśnie taki wzrost i wagę jak Twój malec). Normy wagowo-wzrostowe mieszczą się w przedziale między 3. a 97. centylem. Dzieci z dolnej granicy (3. centyl) to maluchy rosnące wolniej niż ich rówieśnicy, a z górnej, czyli 97. centyla to dzieci bardzo wysokie. Żeby odczytać na wykresie, w którym centylu mieści się dziecko, należy podać jego płeć, wiek, wzrost i wagę. Jeśli zaznaczony punkt przypada na 75. centyl, oznacza to, że dziecko jest lżejsze tylko od 25% dzieci tej samej płci w jego przedziale wiekowym i cięższe od 75%. Na 100 losowo wybranych maluchów (zarówno płeć, jak i wiek takie same) tylko 25 innych dzieci waży tyle, ile Twoje. Siatka centylowa dla dzieci ma zaznaczonych 5 wartości: centyl 3, 10, 25, 50, 75, 90 i 97. Wszystkie wartości poniżej 3. i powyżej 97. centyla mogą wskazywać na nieprawidłowości w rozwoju dziecka i wymagają konsultacji lekarskiej. Maluchy poniżej 10. i powyżej 90. centyla zazwyczaj rozwijają się dobrze i z czasem równają do rówieśników, jednak ich wartości również warto poddać ocenie pediatry. Podobna konieczność zachodzi wtedy, kiedy między wagą a wzrostem występują duże rozbieżności.

Wzrost i waga dziecka

Rośnięcie dziecka przebiega bardzo indywidualnie i zależy od uwarunkowań genetycznych oraz środowiskowych. Na rozwój malucha wpływa i sposób karmienia (mleko matki a mleko modyfikowane), i styl życia rodziny oraz relacji między rodzicami a dzieckiem, przebyte choroby oraz sposób odżywiania kobiety, kiedy była w ciąży. Maluchy nieco mniejsze lub większe zazwyczaj mieszczą się w normie siatek centylowych. W pierwszych miesiącach życia niemowlaka wystarczy mierzyć nie częściej niż co 2 tygodnie, ale nie rzadziej niż co miesiąc, żeby śledzić jego prawidłowy rozwój. Jeśli jednak dziecko wygląda zdrowo i bez problemu przyjmuje pokarmy oraz nie jest przesadnie chude lub zbyt grube, wartości centylowe wystarczy kontrolować przy okazji szczepień i bilansów zdrowia.

Pomiary dziecka

Żeby zważyć niemowlaka, potrzebna jest specjalna waga lekarska. Można ją kupić lub wypożyczyć albo skorzystać z niej na wizycie lekarskiej. Do zważenia malucha wystarcza czasami precyzyjna waga domowa, na której swobodnie można położyć maluszka. Starsze, chodzące już dziecko łatwo zważyć w domowych warunkach, bo samo stanie na wadze. Żeby zmierzyć noworodka, najlepiej zrobić to przez pomiar odcinków ciała. Najpierw mierzy się fragment od głowy do bioder, później od bioder do kolan i od kolan do stóp. Metoda przydaje się szczególnie u maluszków, które nie prostują jeszcze samodzielnie nóżek (przy pomiarze nie można ich jednak na siłę prostować). Starsze dziecko do pomiaru staje np. przy framudze drzwi. Plecy musi mieć wyprostowane, stopy złączone i przysunięte do framugi, a ręce ułożone wzdłuż ciała. Na głowę dziecka kładzie się ekierkę lub linijkę i rysuje oznaczenie na ścianie, a następnie centymetrem mierzy się długość od podłogi do zaznaczonego miejsca.

Przez pierwszy rok życia dzieci są pulchniutkie i dopiero w 2. roku życia zmieniają się proporcje ich poszczególnych części ciała. Maluchy mają mniej tkanki tłuszczowej, stają się bardziej „wyciągnięte”. Dzięki siatkom centylowym można sprawdzić, czy wymiary dziecka znajdują się w normie. Czytaj więcej o siatkach centylowych

Zdjęcie: pixabay.com

Materiał powstał we współpracy z partnerem portalu.