Ciąża + L4 + urząd pracy = krótszy urlop macierzyński?

Pytanie:

Od początku ciąży byłam zarejestrowana w Urzędzie Pracy, posiadając status bezrobotnego bez prawa do zasiłku. Dzięki temu byłam objęta ubezpieczeniem zdrowotnym. Od początku miałam zagrożoną ciążę, kilka razy przebywałam w szpitalu, w związku z czym przebywałam na zwolnieniu lekarskim, które systematycznie przekładałam w Urzędzie Pracy. Po urodzeniu dziecka w dniu 2 października 2012 roku przesłałam do Urzędu Pracy zaświadczenie o urodzeniu dziecka i przysługującym urlopie macierzyńskim. Następnie, otrzymałam od Urzędu Pracy wezwanie, żebym w dniu 5 listopada 2012 roku (tj. około 30 dni po porodzie) stawiła się w urzędzie w celu przyjęcia propozycji oferowanej pracy. Według informacji uzyskanych w Urzędzie Pracy, fakt, iż całą ciążę przebywałam na zwolnieniu skrócił mój urlop macierzyński do 30 dni po porodzie. Czy Urząd Pracy może wymagać ode mnie przyjęcia propozycji oferowanej pracy? Wioletta

Odpowiedź:

Odpowiedź na pytanie wymaga przypomnienia najważniejszych kwestii dotyczących statusu bezrobotnego.

Bezrobotnym jest osoba niezatrudniona i niewykonująca innej pracy zarobkowej, będąca zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym w danym zawodzie lub służbie albo innej pracy zarobkowej. Oznacza to przede wszystkim, że osoba bezrobotna nie jest pracownikiem. W konsekwencji urlop macierzyński, o którym mowa w Kodeksie pracy osobie bezrobotnej nie przysługuje. Tak samo osobie bezrobotnej nie przysługuje zasiłek macierzyński. Ponadto, brak zdolności do pracy spowodowany chorobą uniemożliwia nabycie statusu bezrobotnego.

Jeśli osoba bezrobotna stanie się niezdolna do pracy po uzyskaniu swojego statusu bezrobotnego, to zgodnie z przepisami prawa nie traci ona automatycznie statusu bezrobotnego. Jeśli jednak stan niezdolności do pracy będzie się przedłużał, to starosta jest zobowiązany pozbawić osobę bezrobotną jej statusu. Stanowi o tym art. 33 ust. 4 pkt 9 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którym starosta pozbawia statusu bezrobotnego, który pozostaje niezdolny do pracy wskutek choroby przez nieprzerwany okres 90 dni, przy czym za okres nieprzerwany uważa się również okresy niezdolności do pracy wskutek choroby w sytuacji, gdy każda kolejna przerwa między okresami niezdolności do pracy wynosi mniej niż 30 dni kalendarzowych. Pozbawienie statusu bezrobotnego następuje z upływem ostatniego dnia wskazanego okresu 90-dniowego.

Powołana ustawa w sposób szczególny traktuje o pozbawieniu statusu bezrobotnego kobiet w ciąży. Otóż zgodnie z art. 33 ust. 4d ww. ustawy starosta nie może pozbawić statusu bezrobotnego kobiety w ciąży oraz w okresie 30 dni po dniu porodu z powodu związanej z ciążą i porodem niezdolności do pracy trwającej przez nieprzerwany okres 90 dni, o którym mowa w ust. 4 pkt 9, z wyłączeniem przypadku złożenia wniosku o pozbawienie tego statusu przez samą bezrobotną. Innymi słowy, jeżeli okres niezdolności do pracy kobiety w ciąży będzie przekraczał 90 dni, starosta nie może pozbawić kobiety jej statusu. Podobnie w przypadku niezdolności do pracy przypadającej w okresie po urodzeniu dziecka. W takim jednak przypadku ochrona kobiety trwa wyłącznie przez okres maksymalnie 30 dni od dnia porodu.

Co istotne obie formy ww. ochrony przysługują tylko w przypadku niezdolności bezrobotnej do pracy. Nie mają zatem zastosowania, gdy kobieta pomimo bycia w ciąży lub urodzenia dziecka pozostaje zdolna do pracy. W praktyce sytuacje takie pewnie będą występowały rzadko niemniej pod względem prawnym nie można ich wykluczyć.

[FM_form id=”6″]

Działanie Urzędu Pracy opisane w pytaniu jest – jak się można domyśleć – wynikiem zastosowania powołanych powyżej przepisów. Jeśli Pani Wioletta przedstawiłaby zwolnienie lekarskie na dalszy okres, to starosta nie mógłby wezwać bezrobotnej do stawienia się w celu przyjęcia oferty pracy. Byłyby jednak uprawniony, a nawet zobowiązany do pozbawienia Pani Wioletty statusu bezrobotnego.

Istotne jest bowiem, że przywileje przysługujące osobie bezrobotnej są przeznaczone dla osób gotowych do podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej. Wyjątkiem od tej zasady jest okres niezdolności do pracy, o którym była mowa powyżej. Skoro Pani Wioletta nie legitymuje się obecnie zwolnieniem lekarskim lub jej okres niezdolności do pracy przekracza maksymalny „bezkarny” ustawowy okres niezdolności do pracy, to w punktu widzenia Urzędu Pracy – odpowiednio – jest gotowa do podjęcia zatrudnienia lub nie jest gotowa do podjęcia zatrudnienia, co wyłącza możliwość utrzymania jej statusu bezrobotnego. Fakt urodzenia dziecka nie ma tu znaczenia.

Aby utrzymać swój status Pani Wioletta powinna zatem stawić się na wezwanie Urzędu Pracy i przyjąć oferowaną propozycję pracy (choć w praktyce może się to okazać niemożliwe, szczególnie w pierwszym okresie po porodzie). Odmowa przyjęcia takiej pracy będzie bowiem miała swoje konsekwencje w zakresie pozbawienia jej statusu bezrobotnego.

Podstawa prawna: – art. 2 ust. 1 pkt 2, art. 33 ust. 3, art. 33 ust. 4 pkt 9, art. 33 ust. 4d i art. 73 ust. 3 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2008 roku, Nr 69, poz. 415 ze zmianami)

Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i został przygotowany w oparciu o stan faktyczny opisany  w opublikowanym pytaniu. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej z gwarancją odpowiedzialności, należy skontaktować się z prawnikiem.