Wersja artykułu z dnia 30.11.2020 r.
Przerwa na karmienie
1. Dla każdej karmiącej matki
W pierwszej kolejności wskazać należy, że płatna przerwa na karmienie dziecka piersią jest uprawnieniem pracownicy, z którego może korzystać dopóty, dopóki pracownica faktycznie karmi w ten sposób dziecko. Oznacza to, że pracodawca nie może ograniczyć możliwości korzystania z tego prawa od osiągniętego wieku przez dziecko, które ma być karmione piersią przez tę pracownicę.
2. Zaświadczenie od lekarza
Proszę pamiętać, że pracodawca może domagać się od pracownicy zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego, że dziecko nadal karmione jest piersią. Dopiero w przypadku braku przedłożenia takiego zaświadczenia przez pracownicę, jej wniosek może zostać odrzucony. Jeżeli jednak pracownica przedstawi zaświadczenie, którego zażądał pracodawca, a pomimo to nie zostanie jej udzielona zgoda na korzystanie z przerw na karmienie dziecka piersią, to takie zachowanie stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Czy wymaganie zaświadczenia lekarskiego przez pracodawcę jest zgodne z prawem? Pojawiają się głosy, że nie – poczytaj więcej o tym, czy pracodawca może wymagać od Ciebie zaświadczenia i co może Ci grozić, jeśli go nie przedstawisz.
3. Ile przerw i jakiej długości?
Czas przerw na karmienie dziecka piersią oraz ich ilość w ciągu dnia, w myśl art. 187 Kodeksu pracy, przedstawia poniższa tabelka:
4. Przerwa na karmienie dostosowana do trybu pracy
Obowiązek uwzględnienia przez pracodawcę wniosku pracownicy o udzielanie przerw w pracy na karmienie dziecka, nie oznacza, że taka przerwa musi być udzielona na żądanie pracownicy. Pracodawca może bowiem dostosować godziny tych przerw biorąc pod uwagę możliwie najmniejsze zakłócenie procesu pracy w zakładzie pracy. Często przerwy na karmienie udzielane są łącznie, np. 1 godzinę dziennie, na początku lub na końcu dnia pracy pracownicy, dzięki czemu przychodzi ona do pracy odpowiednio godzinę później lub wychodzi o godzinę wcześniej.
5. Przerwa na karmienie – czy jest odpłatna?
Jednym z najważniejszych zagadnień jest także kwestia odpłatności przerwy na karmienie. Bezspornie wskazuje się, że przerwa na karmienie wlicza się do czasu pracy. Powyższe z kolei oznacza, że za czas przerwy, pracownicy przysługuje wynagrodzenie, jakby w tym czasie pracowała.
6. Przerwa na karmienie – czy przysługuje w ramach pracy zdalnej?
W erze pandemii koronawirusa, z którą oficjalnie mamy do czynienia w Polsce od marca 2020 r. i wprowadzeniem możliwości odesłania pracownika do wykonywania pracy zdalnej, pojawia się pytanie – czy przerwa na karmienie przysługuje w ramach pracy zdalnej? Zanim odpowiemy na to pytanie, warto przytoczyć kilka podstawowych regulacji dotyczących pracy zdalnej.
Praca zdalna, choć powszechnie znana była już uprzednio pracownikom jako „home office”, pierwszych regulacji prawnych doczekała się w art. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1423). Istotą pracy zdalnej jest wykonywanie pracy określonej w umowie o pracę, poza miejscem jej stałego wykonywania. Praca zdalna może być wykonywana przez czas określony – maksymalnie przez okres do 3 miesięcy po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu pandemii.
Pracodawca może wysłać pracownika do wykonywania pracy zdalnej, przy spełnieniu kilku warunków. I tak, polecenie pracy zdalnej może zostać przez pracodawcę wydane wyłącznie w celu przeciwdziałania COVID-19. Dodatkowo pracownik musi posiadać umiejętności, możliwości techniczne oraz lokalowe do wykonywania pracy zdalnej. Co ciekawe, do pracy zdalnej mogą zostać skierowani nie tylko pracownicy, którzy pracują przy użyciu laptopów czy innych sprzętów elektronicznych, ale także Ci, którzy świadczą usługi wytwórcze – jeżeli rodzaj pracy na to pozwala.
Zasadą jest, że to pracodawca powinien dostarczyć odpowiednich narzędzi i materiałów potrzebnych do wykonywania pracy zdalnej. Wyjątkowo, pracownik może używać swoich materiałów i narzędzi, jeżeli zostaną zachowane warunki pozwalające zachować dane poufne i inne dane prawne chronione (np. poprzez zainstalowanie na własnym laptopie odpowiedniego oprogramowania zabezpieczającego). W ustawie przewidziano także możliwość nałożenia przez pracodawcę, obowiązku prowadzenia przez pracownika ewidencji wykonanych czynności (raportowanie pracy). Ewidencja miałaby zawierać opis czynności, datę ich dokonania oraz czas wykonywania. Samo polecenie pracy zdalnej nie musi mieć formy pisemnej i może być w każdym czasie odwołane.
Pomimo tego, że koronawirus wywarł na ustawodawcy konieczność zmodyfikowania prawa pracy do powstałych okoliczności, nie wprowadzono żadnych zmian w zakresie prawa do przerwy na karmienie piersią. Dlatego też mamie wykonującej pracę zdalną, przysługuje przerwa na karmienie przy zachowaniu dotychczasowych zasad, określonych w art. 187 k.p.
7. Karmienie „z butelki” a przerwa na karmienie piersią.
Choć na „pierwszy rzut oka” przerwa na karmienie piersią przysługuje kobietom karmiącym swoje dzieci wyłącznie w sposób naturalny, warto przedstawić w ramach swego rodzaju ciekawostki, iż w 2019 r. roku Rzecznik Praw Obywatelskich zasugerował, aby przyznać prawo do korzystania z przerw na karmienie również kobietom i mężczyznom karmiącym sztucznym pokarmem (źródło: www.rpo.gov.pl). RPO argumentował, iż takie rozwiązanie funkcjonuje już w Hiszpanii, gdzie w wyniku wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE stało się jasne, iż przerwa na karmienie przysługuje także w przypadku karmienia sztucznym pokarmem – zatem zarówno kobiecie jak i mężczyźnie, w tym także osobom, które przysposobiły dziecko. (Wyrok TSUE z dnia 30 września 2010 r. w sprawie C-104/09, Pedro Manuel Roca Alvarez v Sesa Start Espana ETT SA).
Mimo, iż RPO zwrócił się Minister Rodziny, aby w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji rozważono wspólnie wprowadzenie odpowiednich zmian, dotychczas nie podjęto żadnych działań legislacyjnych w tym zakresie.
Wersja artykułu z 13.04.2016 r.
1. Dla każdej karmiącej matki
W pierwszej kolejności wskazać należy, że płatna przerwa na karmienie dziecka piersią jest uprawnieniem pracownicy, z którego może korzystać dopóty, dopóki pracownica faktycznie karmi w ten sposób dziecko. Oznacza to, że pracodawca nie może ograniczyć możliwości korzystania z tego prawa od osiągniętego wieku przez dziecko, które ma być karmione piersią przez tę pracownicę.
2. Zaświadczenie od lekarza
Proszę pamiętać, że pracodawca może domagać się od pracownicy zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego, że dziecko nadal karmione jest piersią. Dopiero w przypadku braku przedłożenia takiego zaświadczenia przez pracownicę, jej wniosek może zostać odrzucony. Jeżeli jednak pracownica przedstawi zaświadczenie, którego zażądał pracodawca, a pomimo to nie zostanie jej udzielona zgoda na korzystanie z przerw na karmienie dziecka piersią, to takie zachowanie stanowi wykroczenie przeciwko prawom pracownika.
Czy wymaganie zaświadczenia lekarskiego przez pracodawcę jest zgodne z prawem? Pojawiają się głosy, że nie – poczytaj więcej o tym, czy pracodawca może wymagać od Ciebie zaświadczenia i co może Ci grozić, jeśli go nie przedstawisz.
3. Ile przerw i jakiej długości?
Czas przerw na karmienie dziecka piersią oraz ich ilość w ciągu dnia, w myśl art. 187 Kodeksu pracy, przedstawia poniższa tabelka:
4. Przerwa na karmienie dostosowana do trybu pracy
Obowiązek uwzględnienia przez pracodawcę wniosku pracownicy o udzielanie przerw w pracy na karmienie dziecka, nie oznacza, że taka przerwa musi być udzielona na żądanie pracownicy. Pracodawca może bowiem dostosować godziny tych przerw biorąc pod uwagę możliwie najmniejsze zakłócenie procesu pracy w zakładzie pracy. Często przerwy na karmienie udzielane są łącznie, np. 1 godzinę dziennie, na początku lub na końcu dnia pracy pracownicy, dzięki czemu przychodzi ona do pracy odpowiednio godzinę później lub wychodzi o godzinę wcześniej.
Autorką tekstu w pierwszej wersji była Kinga Skibińska-Moskała
Źródło zdjęcia: 123 rf
