Pytanie:
Jestem mamą wychowującą 2 dzieci, nie pracuję zawodowo i nie jestem zarejestrowana jako bezrobotna. Mój mąż pracuje, prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą. Ja mam pomysł na mini biznes, ale nie wiem czy uda mi się, przynajmniej na początku, zarobić na koszty firmy, z resztą 2 firmy w jednej rodzinie to chyba już za dużo. W ramach mojej działalności stworzyłam pewną usługę i chcę ją sprzedawać pod określoną marką. Czy firma męża może wystawiać faktury na działalność, którą prowadzę ja? Czy firma działająca w branży graficznej (mąż) może sprzedawać usługi edukacyjne (moje)? Czy powinnam podpisać oświadczenie o przekazanie firmie męża praw do rozporządzania moją marką? Mamy oczywiście wspólnotę majątkową. Dziękuję za pomoc w rozwikłaniu tej sprawy. Urszula
Odpowiedź:
Problem opisany w pytaniu dotyczy szeregu kwestii związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Ze względu na jego złożony charakter nie jest możliwe udzielenie precyzyjnej odpowiedzi na postawione pytania. W związku z tym zostaną zasygnalizowane najważniejsze zagadnienia związane ze stanem faktycznym opisanym w pytaniu.
Pierwsza kwestia dotyczy w ogólności prowadzenia działalności gospodarczej. Działalnością gospodarczą jest zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Osoba fizyczna, która wykonuje we własnym imieniu działalność gospodarczą jest przedsiębiorcą. Oznacza to, że jeśli Pani Urszula zamierza świadczyć swoje usługi w taki sposób, jak przedsiębiorca, powinna ona co do zasady założyć swoją własną działalność gospodarczą, odrębną od działalności męża.
Możliwa jest jednak sytuacja, w której usługi „wymyślone” przez Panią Urszulę będą wykonywane przez jej męża, zaś Pani Urszula będzie współpracować z nim przy ich wykonywaniu. W takim układzie Pani Urszula może być pracownikiem lub współpracownikiem męża, jego pełnomocnikiem w zakresie kierowania lub organizowania działalności gospodarczej, czy ogólnie rzecz ujmując zarządcą prowadzonej przez niego działalności. Układ stosunków pomiędzy Panią Urszulą i jej mężem w zakresie prowadzonej przez niego działalności, w tym umowy jakie zostaną pomiędzy nimi zawarte (umowa o pracę, umowa zlecenia, umowa o dzieło lub inne) zależy od ich wzajemnych ustaleń w tym zakresie a przede wszystkim od specyfiki świadczonych usług. Ważne przy tym jest, aby forma współpracy Pani Urszuli z mężem dawała możliwość wytworzenia lub nabycia usług edukacyjnych przez męża Pani Urszuli do jego działalności gospodarczej, a więc, żeby – przykładowo – Pani Urszula w ramach zlecenia danego jej przez męża tworzyła określone usługi edukacyjne.
Powyższe zagadnienie wiąże się z kolejną kwestią poruszoną w ramach zadanego pytania. A mianowicie, czy mąż Pani Urszuli (świadczący obecnie usługi graficzne) będzie miał prawo wystawiać faktury na stworzone przez Panią Urszulę usługi edukacyjne. Problem sprowadza się w istocie rzeczy do ustalenia, czy jedna osoba lub jeden podmiot może prowadzić jednocześnie różnego rodzaju działalność – w tym przypadku graficzną i edukacyjną, i oferować je swoim kontrahentom. Co do zasady nie ma ku temu przeszkód. Ważne jest jednak, aby – po pierwsze – podmiot sprzedający usługi mógł nimi dysponować (tj. wytworzył je lub nabył) oraz – po drugie – zakres działalności wykonywanej przed daną osobę lub podmiot znalazł odzwierciedlenie w rejestrze, do którego wpisany jest dany podmiot, tj. w Krajowym Rejestrze Sądowym lub Ewidencji Działalności Gospodarczej. Każdą z prowadzonych działalności należy ujawnić.
Jeśli chodzi o zagadnienia związane ze znakiem towarowym (marką), pod którym Pani Urszula chce oferować swoje usługi, to co do zasady – jako prawo własności przemysłowej – należy on do majątku osobistego Pani Urszuli. Bez znaczenia pozostaje tu fakt, że stworzyła go ona w trakcie trwania małżeństwa. Jeśli tymże znakiem towarowym miałby mieć prawo dysponować także mąż Pani Urszuli, to albo Pani Urszula i jej mąż powinni dokonać formalnego przeniesienia między nimi prawa ze znaku towarowego, albo rozszerzyć wspólność majątkową na ten element majątku osobistego Pani Urszuli. Wskazany problem nie dotyczy sytuacji, w której znak towarowy określający usługi edukacyjne zostanie stworzony w ramach działalności gospodarczej męża Pani Urszuli. W takim bowiem przypadku, prawa do tego znaku przysługują mężowi Pani Urszuli.
Podkreślić przy tym należy, że zaangażowanie Pani Urszuli w działalność gospodarczą swojego męża (poprzez świadczone przez nią usługi) będzie rodziło skutki w zakresie podatków i ubezpieczeń społecznych. Jeśli Pani Urszula i jej mąż zawrą umowę o pracę, umowę zlecenia, umowę o dzieło lub inną umową, na podstawie której Pani Urszula będzie świadczyła pracę na rzecz męża, to umowy te będą podlegały normalnym zasadom opodatkowania i składkowania wskazanym w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Jeśli zaś nie zawrą żadnej z tych umów, to opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne Pani Urszuli będzie podlegało regulacjom właściwym dla osób „współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą”. Zgodnie z art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych małżonek pozostający z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracujący przy prowadzeniu tej działalności jest osobą współpracującą z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy osoby współpracujące podlegają natomiast obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu i dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu (art. 11 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).
Podstawa prawna:- art. 2, 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz. U. z 2010 roku, Nr 220, poz. 1447 ze zmianami),
– art. 6 ust. 1 pkt 5, 8 ust. 11, 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 roku, Nr 205, poz. 1585 ze zmianami).
Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i został przygotowany w oparciu o stan faktyczny opisany w opublikowanym pytaniu. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej z gwarancją odpowiedzialności, należy skontaktować się z prawnikiem.
Od redakcji: z uwagi na zakres tematyczny artykuł został opublikowany w dwóch miejscach: zakładce zdaniem prawnika i zakładce własna firma.
