Kornelia i Jakub byli małżeństwem z 7- letnim stażem. Mieli dwie córeczki: Annę (6 lat) i Marię (4 lata). Niemal od początku małżeństwa wspólnie prowadzili sklep ogrodniczy.
Po 4 miesiącach urlopu macierzyńskiego Kornelii po urodzeniu Marysi, Jakub zaczął skarżyć się, że nie radzi sobie w pracy z nawałem obowiązków, wobec czego sklep zaczął podupadać. Odbijało się to negatywnie nie tylko na ich sytuacji finansowej, ale również na stosunku Jakuba do żony. Ostatecznie podjęli decyzję, że Ania pójdzie do przedszkola, Marysią zajmą się rodzice Jakuba, a Kornelia wróci do pracy na pół etatu.
Przez miesiąc Kornelia starała się uczciwie dzielić czas pomiędzy pracę a dzieci, ale ilość zajęć w pracy powoli zaczęła ją przytłaczać. Jakub bowiem, tuż po powrocie żony do sklepu, z dnia na dzień obniżał efektywność swojej pracy, wobec czego coraz więcej obowiązków spadało na barki Kornelii. W dodatku zaczął pastwić się nad żoną, wytykał jej błędy w zarządzaniu firmą, domem i opiece nad dziećmi. Wyśmiewał również jej dodatkowe kilogramy po ciąży, z którymi usilnie walczyła. Z drugiej strony stał się chorobliwie zazdrosny o swoją rodzinę, wobec czego w atakach agresji szarpał żonę i groził jej śmiercią, jeżeli od niego odejdzie.
Po kilku miesiącach takiego piekła Kornelia wzięła wszystkie swoje oszczędności, połowę majątku zgromadzonego wspólnie z mężem w trakcie trwania małżeństwa i uciekła z dziećmi do dalekiej kuzynki, mając nadzieję, że Jakub nigdy ich tam nie znajdzie. Czy może złożyć pozew o rozwód? Co, jeśli Jakub nie wyrazi zgody na rozwiązanie ich małżeństwa?
Kiedy można uzyskać rozwód?
Podstawowym warunkiem orzeczenia rozwodu jest wystąpienie między małżonkami tzw. zupełnego i trwałego rozkładu pożycia, przy czym obie te przesłanki muszą być spełnione łącznie (art. 56 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dalej „Kro”). Przez pożycie małżeńskie rozumie się ogół więzi fizycznych, gospodarczych i duchowych, które łączą małżonków, a więc wspólnotę uczuć, połączoną ze współżyciem fizycznym i sferą gospodarczą.
Z pozwem o rozwód może wystąpić każdy z małżonków. Rozwiązanie małżeństwa przez rozwód może nastąpić wyłącznie przed sądem, zaś udowodnienie przesłanek umożliwiających rozwód spoczywa na małżonku, który o rozwód występuje.
Co to znaczy trwały i zupełny rozkład pożycia?
Zupełny rozkład pożycia małżeńskiego polega na zerwaniu wszystkich więzi łączących małżonków, a zatem:
- więzi emocjonalnej (duchowej), polegającej na istnieniu uczucia pomiędzy małżonkami,
- fizycznej opartej na zbliżeniach,
- gospodarczej wynikającej z prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się jednak, że zerwanie więzi duchowej i fizycznej pomiędzy małżonkami, nawet przy istnieniu więzi gospodarczej jest wystarczającą przesłanką do uzyskania rozwodu.
Wartym przypomnienia jest fakt, że sąd, sprawdzając, czy rozkład pożycia jest zupełny, każdorazowo bada stan więzi łączących małżonków. Dodatkowo, w przypadku rozwodu z orzeczeniem o winie jednego z małżonków, sąd dokonuje oceny przyczyn, jakie doprowadziły do rozpadu związku.
Oczywistym przykładem zupełnego rozkładu pożycia jest opuszczenie domu przez jednego z małżonków. Należy jednak pamiętać, że istotna jest pierwotna przyczyna rozkładu małżeństwa, bowiem jeżeli mąż dopuszcza się wobec żony rękoczynów i używa gróźb karalnych, to jej wyprowadzenie się z domu nie może być uznane za przyczynę rozkładu pożycia (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 13 maja 2005 r., sygn. akt I ACa 2184/04).
Trwały rozkład pożycia małżeńskiego jest drugą przesłanką orzeczenia rozwodu między małżonkami. Oznacza ona tyle, że w oparciu o doświadczenie życiowe można z całą pewnością uznać, iż nie nastąpi w przyszłości powrót małżonków do wspólnego pożycia, tzn. nie dojdzie do odbudowania między nimi więzi małżeńskich. Przesłanka trwałości rozkładu pożycia wiąże się więc z upływem czasu od zerwania więzi małżeńskich. Nie jest jednak nigdzie wskazane, o jaki okres chodzi, kwestię tę bada każdorazowo sąd, oceniając konkretną sprawę. Trzeba jednak mieć na uwadze, że rozkład pożycia małżeńskiego jest procesem rozciągniętym w czasie, a nie zdarzeniem jednorazowym.
Czy Sąd może odmówić orzeczenia rozwodu?
Tak, może. Zgodnie z art. 56 § 2 Kro rozwód jest niedopuszczalny:
- jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków – pokrótce oznacza to, że sąd musi rozważyć, czy rozwód nie wpłynie negatywnie na prawidłowy rozwój dziecka, stabilizację, bezpieczeństwo i przygotowanie do samodzielnego życia w harmonii ze społeczeństwem;
- jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego – np. wówczas, gdy małżonek pozwany jest nieuleczalnie chory, wymaga moralnego lub finansowego wsparcia;
- jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia (czyli ten, który jako jedyny spowodował rozkład pożycia małżeńskiego), chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego – w orzecznictwie sądów powszechnych przyjmuje się, że nie można aprobować odmowy zgody na rozwód, która służy tylko chęci zamanifestowania przewagi nad małżonkiem domagającym się orzeczenia rozwodu i przeszkodzeniu w ułożeniu sobie przez niego życia osobistego (por. Wyrok SN z dnia 21 listopada 2002 r., sygn. akt III CKN 665/00).
Należy jednak pamiętać, iż ocena przez sąd zaistnienia którejkolwiek ze wskazanych wyżej przeszkód w udzieleniu rozwodu dokonywana jest zawsze w świetle okoliczności konkretnej sprawy.
Co zmienia rozwód?
Najważniejsze:
- tzw. powrót do wolności! 🙂
- możliwość powrotu do poprzedniego nazwiska w terminie 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie;
- każdy z byłych małżonków zarabia tylko na swój majątek osobisty;
- byli małżonkowie nie dziedziczą po sobie, chyba że co innego wskazano w testamencie;
- każdy z małżonków może zawrzeć nowy związek małżeński.
Bibliografia:
Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012 r., 788 z późn. zm.)
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. Jacka Wiercińskiego (LexisNexis 2014)
Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Andrzejewski Marek, Dolecki Henryk, Haberko Joanna, Lutkiewicz-Rucińska Anita, Olejniczak Adam, Sokołowski Tomasz, Sylwestrzak Anna, Zielonacki Andrzej (LEX 2013)
Separacja. Komentarz. Wzory pism. Białecki Marcin (LEX 2014)
Powyższy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny. Zamieszczonych w nim treści nie należy traktować jako porady prawnej w konkretnej sprawie ani źródła prawa. W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji lub indywidualnej porady prawnej z gwarancją odpowiedzialności, należy skontaktować się z prawnikiem.
Źródło zdjęcia: pixabay.com
